Ona tili o‘qitish metodiкasi

Shart qo‘yibdi fe’l 
podsho...
» o‘yinida ertaklardagi shohlar yoki malikalar biror ishlarni 
amalga oshirish uchun shartlar qo‘yishi haqida o‘quvchilardan 
so‘raydi. Ma’lumki, o‘quvchilar ertaklarni o‘qishgan va bu haqda 
ancha ma’lumotga ega bo‘lganliklari uchun bunga qiziqishadi. 
Shundan keyin matndagi fe’llarni aniqlash, qo‘shimchalarini ajratish 
topshiriladi. Fe’l podshohning shartlarini belgilangan vaqtda bajargan 
o‘quvchilar o‘yinda g‘olib bo‘lishadi va uning sovg‘alarini olishadi.
«Eshitmadim demanglar, eshitganlar qolmanglar
» o‘yinida 
o‘qituvchi fe’lning buyruq-istak mayli haqida o‘quvchilar bilan 
fikrlashadi va ibratli so‘zlarni eshitishdan qolmaslikni uqtiradi. 
So‘ngra bir qancha hadis namunalari, maqol va hikmatli so‘zlardan 
buyruq-istak maylidagi fe’llarni topish, qo‘shimchalarini aniqlashni 
topshiradi. Musobaqa shartini belgilangan vaqtda bajarganlar g‘olib 
sanaladi. Namuna:
Odob ila deb assalom, 
So‘ng so‘zing etgil davom. 
К
ichikka izzatda bo‘l, 
К
attaga hurmatda bo‘l. 
К
o‘ray desang yaxshi kun, 
Yertaroq turgil har kun! 
Fe’l so‘z turkumini o‘rganishda matnlar yaratishga alohida e’tibor 
qaratish lozim. O‘quvchilarga fe’llarning ma’no guruhlarini 
o‘rgangandan so‘ng «Quyosh va tabiat», «Suv va hayot»; «Gumon 
fe’li» mavzusi o‘rganilgandan so‘ng «Agar men sehrgar bo‘lsam», 
«Orzu qanotida»; «Fe’l zamonlari» o‘rganilgandan keyin «Otam 
(onam, akam va h.k.)ning tarjimayi xoli» kabi mavzularda matnlar 

---

186
yaratish topshiriladi. Shubhasiz, eng yaxshi matnlar saralanadi va ular 
rag‘batlantiriladi. 
Xullas, fe’l so‘z turkumini o‘rganishda ta’limiy o‘yinlardan 
foydalanish, birinchidan, o‘quvchilar nutqini badiiy bo‘yoqdor fe’llar 
bilan boyitishga, har bir ma’nodosh fe’lni to‘g‘ri va o‘rinli ishlatishga, 
ikkinchidan, imloviy, talaffuziy va punktuatsion malakalarni 
takomillashtirishga va, uchinchidan, mazkur so‘z turkumining boy 
imkoniyatlaridan nutqiy faoliyatda to‘g‘ri va o‘rinli foydalanishga 
o‘rgatishda muhim ahamiyat kasb etadi.