«ona tili o`qitish metodikasi» fani

Ona tili o`qitishning metodlari haqida umumiy tushuncha. Ona tili darslarining samaradorligi o`qituvchining o`qitish metodlarini mukammal bilishi, metodni tanlay olishi va ularning har birini o`z o`rnida qo`llay olishiga bog`liq.

“Metod” so`zi qanday ma`noni ifodalaydi? “Metod” yunoncha so`z bo`lib, tatqiqot yoki bilish yo`li ma`nolarini ifodalaydi. Bu tushuncha falsafiy va didaktik ma`nolarga ega.

Falsafiy ma`noda “metod” tushunchasi tabiat va jamiyat hodisalarini kuzatish hamda voqealikka ilmiy nuqtai nazardan yondashishi demakdir. Didaktik ma`noda u tushuncha o`quvchilarni bilim, malaka va ko`nikmalar bilan qurollantirish yo`llarini ifodalaydi. Ayrim fanlarni o`qitish bilan aloqador masalalarni xususiy metodika o`rganadi. Shuning uchun ta`lim metodlari didakt-olimlarni ham, metodistlarni ham bab-baravar qiziqtiradi.

Jahon didaktlari keyingi yillarda ta`lim metodlari va ularning tasnifiga oid anchagina salmoqli ilmiy izlanishlar olib bordilar. Ular o`qitish metodlarini turlicha tasnif qilishadi.

Bir guruh olimlar (S.I.Perovskiy, E.Ya.Golant) ta`lim metodlarini bilim olish manbaiga qarab og`zaki, ko`rsatmali va amaliy metodlarga bo`lsalar, ikkinchi guruhdagi olimlar (M.A.Danilov, B.P.esipov) ta`lim tipdagi darslarda bajariladigan o`quv vazifasidan kelib chiqib, bilimlarni egallash, ko`nikma va malakalarni shakllantirish, egallangan bilimlarni mustahkamlash, malaka va ko`nikmalarni tekshirish va baholash kabi metodlarga bo`ladilar.

Yu.K.Vadanskiy esa ta`lim metodlarini uch katta guruhga ajratadi:

1. O`qituvchilarning o`quv-biluv faoliyatini tashkil etish metodlari.

2. O`quvchilarning o`quv-biluv faoliyatini rag`batlantirish metodlari.

3. O`quvchilarning o`quv-biluv faoliyatini nazorat qilish metodlari.

To`rtinchi gurux olimlari (M.N.Skatkin, I.Ya.Lerner) bilish faoliyatining o`ziga xos xususiyatlaridan kelib chiqib, ta`lim metodlarini:

1. 
   tushuntirish-namoyish etish metodi;
   
2. 
   qayta xotirlash metodi;
   
3. 
   muammoli bayon metodi;
   
4. 
   qisman izlanuvchanlik metodi;
   
5. 
   tadqiqot (izlanuvchanlik, ijodiylik) metodi kabilarga ajratadi.
   

Ta`lim metodlarining M.N.Skatkin, I.Ya.Lerner tomonidan taklif etilgan ushbu tasnifi o`quvchilarning fikrlash faoliyatida tadqiqotchilik va muammoli vaziyat borligi bilan ajralib turadi. Mazkur tasnif til o`qitishning tabiatiga ham mos tushadi. Shu bois, ona tili o`qitishda M.N.Skatkin va I.Ya.Lerner tasnifiga kengroq to`xtalamiz.

1.