Ona tili metodika (1-sinf). indd

Aud omatn
G‘ ld rak
G‘ ld rak – nson yatn ng eng buyuk xt -
rolar dan b r d r. G‘ ld rakn ng xt ro q l n sh
odamlarn ng uzog‘ n yaq n, og‘ r n yeng l q l-
gan. G‘ ld rakl transport – arava esa q shloq 
va shaharlarn ng r vojlan sh ga sabab bo‘lgan. 
Ol mlarn ng taxm n cha, g‘ ld rak bundan 7 
m ng y l old n xt ro q l ngan. 
Kompas
Ko‘rsatk ch do m sh mol tarafn ko‘rsat b tu-
ruvch bu qur lman m ng y llar old n x toyl klar 
xt ro q lgan. Kompas xt ro q l ngan dan so‘ng 
Yern ng hal nson oyog‘ yetmagan yang hu-
dudlar kashf et lad . Savdogarlar, elch lar va 
sayyohlar uzoqdag davlatlarn yo‘l da adash-
may top b borad lar. Deng z yo‘llar och l b, 
savdo-sot q yanada r vojlanad .
Elektr tok
Bugun dunyon elektr tok s z tasavvur q l b 
bo‘lmayd . Sabab odamlar foydalanad gan 
m nglab qur lmalar faqat elektr b lan shlay-
d . Elektr tok n faqat b r ol m kashf q lmagan. 
Ammo U lyam G lbert, Andre-Mar Amper, 
Maykl Faradey kab ol mlarn ng bu borada h s-
sas katta.
Kompyuter
H sob amallar n bajaruvch elektron qu-
r lmalar xt ro q l ngan ga hal unchlal k ko‘p 
bo‘lmad . B roq bugun dunyon kompyuters z 
tasavvur q la olmaym z. Hoz r dunyoda deyarl
hamma narsa kompyuterlar ko‘mag da bosh-
qar lad . Agar barcha kompyuterlar b r vaqtda 
shdan ch qsa, dunyon tan may qol sh ng z 
mumk n.
O‘quvch lar aud omatnn esh t b bo‘lgach, 
darsl kdag savollar ber lad . 
Ushbu savollar orqal o‘quvch n ng esh t b 
tushun sh ko‘n kmas teksh r lad hamda savol-
larn ng moh yat och b ber lad .
@edurtm_uz

---

124
1-savolga o‘quvch lar matn mazmun dan 
kel b ch q b javob berad lar. Ya’n ular g‘ ld -
rakn ng xt ro q l n sh q shloq va shaharlarn ng 
r vojlan sh ga ta’s r ko‘rsatgan , odamlarn ng 
uzog‘ n yaq n q lgan n ayt b ber shlar loz m.
2-savolga o‘quvch lar erk n f krlab javob be-
r shlar kerak. Ya’n ular g‘ ld rak xt ro q l nma-
ganda hoz rg hayot qanday kech sh mumk n-
l g n ayt b ber shlar zarur.
3-savolga matnda kelt r lgan ma’lumotlar 
asos da an q javob ber shlar loz m. Kompasn
x toyl klar tomon dan xt ro q l ngan ayt lgan, 
shu ma’lumot orqal o‘quvch kompas X toyda 
xt ro q l ngan deb ayt sh loz m.
4-savolga o‘quvch matn mazmun dan ke-
l b ch q b kompasn ng xt ro q l n sh yo‘llarn
adashmay top b bor sh mkon n berganl g , 
yang hududlar top l sh , deng z yo‘llar och l b, 
savdo-sot q r vojlan sh ga sababch bo‘lganl g -
n ayt b ber sh loz m.
5-savolga o‘quvch hayot y kuzat shlar va 
matnda kelt r lgan ma’lumotlar asos da elektr 
tok n ng hayot m zda tutgan muh m o‘rn haq -
da ayt b ber sh kerak.
6-savolda o‘quvch erk n f krlab, hayot y ku-
zat shlar dan kel b ch qqan holda kompyuter 
odamlar hayot da n malarn o‘zgart rgan n ay-
t b ber sh zarur.
Ushbu savollarga mkon qadar ko‘proq 
o‘quvch lardan javob ol sh kerak. Bunda nav-
bat b lan gap r sh, b r-b r n t nglash, b r -b r n
takrorlamasl klar ga e’t bor qarat lad . O‘quv-
ch lar har b r sht rok uchun rag‘batlant r b bo-
r lad .