Ona tili, 5-sinf qoidalari

Qo'shma gap. Ikki va undan ortiq sodda gaplarning birikuvidan hosil bo'lgan gap qo'shma gap hisoblanadi. Qo'shma gapni tashkil etgan sodda gaplar bir-biri bilan va, ammo, lekin, chunki, negaki kabi bog'lovchilar hamda ohang yordamida bog'lanadi. Yozuvda ammo,lekin, biroq, chunki, negaki bog'lovchilaridan oldin vergul qo'yiladi. Ohang yordamida bog'langan sodda gaplar bir-biridan, asosan, vergul yoki tire bilan ajratiladi. Masalan: Biz baxtiyormiz, chunki yurtimiz ozod. Yurt tinch - sen tinch.

33. Ko'chirma gaplar. Birovning aynan keltirilgan gapi ko'chirma gap deyiladi. Ko'chirma gap doimo so'zlovchi gapi bilan birga keladi. So'zlovchi gapi muallif gapi hisoblanadi. Ko'chirma gap bilan muallif gapi birikib ko'chirma gapli qo'shma gapni hosil qiladi. Yozuvda ko'chirma gap qo'shtirnoq ichiga olinadi.

34. Ko'chirma gaplarda tinish belgilarining ishlatilishi. Muallif gapi ko'chirma gapdan oldin kelganda, tinish belgilarining ishlatilishi. Ko'chirma gap muallif gapidan oldin, uning o'rtasida, oxirida, ikki chekkasida kelishi mumkin. Shunga ko'ra yozuvda ular orasida turlicha tinish belgilari ishlatiladi. Muallif gapi ko'chirma gapdan oldin kelsa, undan so'ng ikki nuqta qo'yiladi, ko'chirma gap qo'shtirnoqqa olinib, bosh harf bilan yoziladi. Masalan: Xalqimiz shunday deydi: "Hunar - zar, hunarsiz - xor". Ko'chirma gap so'roq yoki his-hayajon gap bo'lsa, qo'shtirnoq yopilishidan oldin so'roq yoki undov belgisi qo'yiladi. Masalan: Men undan so'radim: "Mehringni qo'yib, bunchalar saralab gul terding kimga?" Bulbul der: "Ochil g'uncha!" Ko'chirma gap darak bo'lsa, qo'shtirnoqdan so'ng nuqta qo'yiladi. Masalan: Donolar deydi: "Aql boylikbilan o'lchanmas".

35.