Ona tili, 5-sinf qoidalari Til jamiyatga, ya’ni odamlarning o’zaro munosabatga kirishuviga, aloqa qilishiga xizmat qiladi, shuning uchun u ijtimoiy hodisa

Qo’sh undoshlar talaffuzi va imlosi.
Tarkibida yonma-yon bir xil undoshlar kelgan so’zlar qo’sh undoshli 
so’zlardir. 
Ikki, chaqqon
kabi so’zlarda qo’sh undosh qismlari aniq talaffuz qilinadi va shunday yoziladi. Million, 
artilleriya kabi so’zlarda kelgan qo’sh undoshlar bir undoshdek talaffuz etiladi, lekin qo’sh undosh bilan yoziladi. 
Gramm, metall
kabi so’zlar oxirida kelgan qo’sh undoshlardan biri talaffuzda tushirib qoldirilsa ham, yozuvda 
hamisha ifodalanadi. Bunday undosh bilan tugagan so’zlarga xuddi shu tovush bilan boshlanadigan qo’shimchalar 
qo’shilganda, qo’sh undoshning biri yozilmaydi. 
91.
Tutuq belgisining ishlatilishi. 
Tutuq belgisi 
a’lo, ra’no
kabi so’zlarda unlidan keyin kelib uning cho’ziqroq 
aytilishini ifodalaydi. 
San’at, in’om
singari so’zlarda tutuq belgisi unlidan oldin qo’yiladi va unlini undoshdan 
ajratib talaffuz etilishini ifodalaydi. 
Mo’jiza, mo’tadil 
kabi so’zlarda o’ unlisi cho’ziq talaffuz qilinsa ham, tutuq 
belgisi qo’yilmaydi. 
92.
Qator undoshlarning talaffuzi va imlosi.
Bir bo’g’inda yonma-yon ikki xil undosh kelgan so’zlar qator 
undoshli so’zlardir. So’z boshidagi qator undoshlar o’rtasiga yoki oldiga bir qisqa unli qo’shib talaffuz qilinsa ham, 
bu qisqa unli yozilmaydi. 
Go’sht, barg, do’st
kabi so’z oxirida kelgan qo’sh indoshlardan biri talaffuzda tushib 
qolsa ham, yozuvda ifodalanadi. 
Paxta, nimcha, o’simlik
so’zlarida ham yonma-yon kelgan ikki undosh bor, lekin 
bu undoshlar bir bo’g’inda bo’lmaganligi uchun qator kelgan undoshlar hisoblanmaydi. 
93.
Bo’g’in.
Bir havo zarbi bilan aytilgan tovush yoki tovushlar birikmasiga bo’g’in deyiladi. Bo’g’in unli 
tovushlar asosida hosil bo’ladi. Har bir bo’g’inda bitta unli qatnashadi, shuning uchun so’zda nechta unli bo’lsa, 
shuncha bo’g’in bo’ladi. So’zning asos va qo’shimchalarga ajralishi bilan bo’g’inlarga ajralishi teng emas: 
go’sht-
ni, barg-ga
so’zlarida asos va qo’shimchalar bilan bo’g’inlar teng kelayotgan bo’lsa, 
go’sht-i, bar-gi 
so’zlarida 
teng emas. Bo’g’inlar ikki turli bo’ladi: ochiq bo’g’in va yopiq bo’g’in. 
Unli bilan tugagan bo’gin ochiq, undosh 
bilan tugagan bo’g’in esa yopiq bo’g’in hisoblanadi. 
Masalan: 
o-na, no-la 
so’zlaridagi har ikki bo’g’in ochiq, 
tosh-
lar
so’zidagi har ikki bo’g’in yopiq bo’g’indir. 
94..