Ona tili, 5-sinf qoidalari Til jamiyatga, ya’ni odamlarning o’zaro munosabatga kirishuviga, aloqa qilishiga xizmat qiladi, shuning uchun u ijtimoiy hodisa

So’zning atash ma’nosi
. So’zlarning borliqdagi qanday narsa-hodisalar, belgi-xususiyatlar, harakat-holatlarni 
bildirishi uning atash ma’nosi sanaladi. Faqat mustaqil so’zlargina atash ma’nosiga ega bo’ladi. Olmoshlar bundan 
mustasno. Ular atash ma’nosiga ega bo’lgan so’zlarga ishora qiladi. 
106.
Bir ma’noli va ko’p ma’noli so’zlar.
So’zlar bir ma’noli va ko’p ma’noli so’zlarga bo’linadi. 
O’n, Toshkent, 
Mirzacho’i
singari aniq bir ma’noni ifodalash uchun qo’llanilgan so’z bir ma’noli so’zlar sanaladi. Nutqiy 
jarayonda ikki va undan ortiq ma’noda qo’llaniluvchi so’zlarga ko’p ma’noli so’zlar deyiladi. Masalan: 
bosh 
farzand, suvning boshi, bir bosh uzum, boshi og’rimoq, boshi ishlamoq.
107.
So’zning o’z va ko’chma ma’nolari
. So’zlarning nutq jarayoniga bog’liq bo’lmagan atash ma’nosi o’z ma’no 
sanaladi. So’zning nutqdan boshqa so’zlarga bog’lanib hosil qiladigan yondosh ma’no ko’chma ma’no hisoblanadi. 
Masalan: 
Odamning qulog’i
– o’z ma’no, 
qozonning qulog’i
– ko’chma ma’noda.. O’z va ko’chma ma’no birikib, 
ko’p ma’noli so’zni hosil qiladi. 
_______________________________________________________________________________ 
108.
Shakldosh so’zlar.
Aytilishi va yozilishi bir xil bo’lib, turli atash ma’nolarini bildirgan so’zlarga shakldosh 
so’zlar deyiladi. Shakldosh so’zlar bir qarashda ko’p ma’noli so’zlarga o’xshab ketadi. Ularni bir-biridan farqlash 
kerak. Ko’p ma’noli so’zlar bir so’zni o’z va ko’chma ma’nolarida qo’llanilishidan hosil bo’ladi. Shakldosh so’zlar 
esa shakli o’xshash ikki va undan ortiq so’zlardir. 
109.
Uyadosh so’zlar.
Bir mazmuniy uyaga (guruhga) mansub bo’lgan so’zlar uyadosh so’zlar deyiladi. 
Tilimizdagi barcha so’zlar ongimizda ma’lum mazmuniy uyalarga birlashgan holda saqlanadi. Bu esa so’zlarning 
xotirada oson saqlanishi va nutqiy jarayonda ulardan qiynalmasdan foydalanish imkonini beradi. 
110.
Paronimlar.
Talaffuzi va yozilishi bir-birga juda yaqin, lekin ma’nolari bir-birdan butunlay farq qiladigan 
so’zlarga paronimlar deyiladi. Talaffuzi yaqin bo’lgani uchun bunday so’zlarni bir-biri bilan almashtirib qo’yish 
ehtimoli bor. 
111.