On savollari 191-193 fizika, 195 matematika O’sish va rivojlanish qonuniyatlari

Eritrotsitlar (yun. qizil va hujayra) — qizil qon tanachalari, qonning shaklli elementlari; tarkibidagi gemoglobin qonga qizil tus beradi. E., asosan, organizm bilan atrof muhit oʻrtasidagi gazlar almashinuvini, yaʼni nafas olishni taʼminlaydi. Kislorodni oʻpkadan organizmning barcha toʻqimalariga yetkazib beradi. E. qonning boshqa funksiyalarida ham ishtirok etadi.
Odam E.ining diametri 7—8 mk, qalinligi 2—2,5 mk, ikki tomoni botiq, yumaloq, yadrosiz hujayralardir. Koʻmikning miyeloid toʻqimalarida hosil boʻladi. Sogʻlom odamning 1 mlk qonida 4—5 mln. eritrotsit bor; erkaklar qonining 1 mlk da 4,5—5 mln., ayollar qonining 1 mlk da esa 4—4,5 mln. E. boʻladi. E. miqdori hamisha bir xil turmaydi, baʼzi fiziologik sharoitlarda, jismoniy ish vaqtida, baland joylarga chiqilganda, shuningdek, ayrim kasalliklarda ular miqdori oʻzgaradi. E. miqdorining ortib ketishi eritrotsitoz, kamayib ketishi esa eritropeniya deb ataladi.


Gemoglobin - bu o'z vaznining 35 foizini tashkil qiluvchi eritrotsitlarda (eritrotsitlar) mavjud bo'lgan protein. Bu qonda mavjud bo'lgan pigment, kislorodni tashiydi, uni o'pkadan tanaga to'qimalarga etkazadi.

Vazifalari

Kislorodni tashish bilan bir qatorda, gemoglobin ozuqaviy moddalarni tananing barcha hujayralariga tashish jarayonida ham ishtirok etadi, bunda qon ozuqa moddalarini tashiydi va hujayralar tomonidan chiqariladigan moddalarni to'playdi, so'ngra ularni tanadan chiqaradi. .

Kislorod bilan birlashtirish uchun eritrotsitlar etarli miqdorda kislorodga ega bo'lishi kerak va bu tanadagi temir darajasiga bog'liq. Tanadagi temir etishmasligi anemiya deb nomlanuvchi holatga olib keladi.
Gemoglobin kislorodni hajmidan yigirma baravar ortiq miqdorda olib yurishi mumkin. Biroq, u uglerod oksidi bilan bog'langanida, kislorod bilan birikish qobiliyatini yo'qotadi, bu uning funktsiyasini yo'qotishiga va natijada tanaga mumkin bo'lgan zararga olib keladi.
Qizil qon hujayralarining o'rtacha umri taxminan 120 kunni tashkil etadi, shundan keyin ular taloq yoki qon aylanish tizimida yomonlashadi, ammo temir suyak iligida hosil bo'lgan yangi qizil qon hujayralariga aylanadi.