Abdulbannob G’ulomov

Dexqonboyeva Maftuna

Rivojlanish biologiyasi

Qon hujayra elementlarining shakllanishi

Qon hujayra elementlarining shakllanishi

Qonning shaklli elementlari — qon hujayralari (qarang Eritrotsitlar, Leykotsitlar, Trombotsitlar)

Eritrotsitlar (yun. qizil va hujayra) — qizil qon tanachalari, qonning shaklli elementlari; tarkibidagi gemoglobin qonga qizil tus beradi

Eritrotsitlar asosan, organizm bilan atrof muhit oʻrtasidagi gazlar almashinuvini, yaʼni nafas olishni taʼminlaydi. Kislorodni oʻpkadan organizmning barcha toʻqimalariga yetkazib beradi. Eritrotsitlar qonning boshqa funksiyalarida ham ishtirok etadi.

Odam E.ining diametri 7—8 mk, qalinligi 2—2,5 mk, ikki tomoni botiq, yumaloq, yadrosiz hujayralardir. Koʻmikning miyeloid toʻqimalarida hosil boʻladi. Sogʻlom odamning 1 mlk qonida 4—5 mln. eritrotsit bor; erkaklar qonining 1 mlk da 4,5—5 mln., ayollar qonining 1 mlk da esa 4—4,5 mln. E. boʻladi.

Leykotsitlar (leyko... va yun. Cytus — hujayra), oq qon tanachalari — odam va hayvonlar qonidagi rangsiz hujayralar; qonning yadroli shaklli elementlari. 

Yadrosining shakli har xil, shunga koʻra, tayoqcha yadroli, segment yadroli va monotsitlarga ajrati-ladi. L. suyak koʻmigi, limfa tugunlari va taloqda hosil boʻladi. Donali L. (granulotsitlar) va donasiz L. (agranulotsitlar) farq qilinadi.

Qonni tekshirganda L.ning boʻyalish xususiyatiga qarab, ularni eozinofillar (kislotali boʻyoq—eozin bilan boʻyaladi), bazofillar (asosli boʻyoq — metilen koʻki bilan boʻyaladi) va neytrofillarga (neytral boʻyoqlar bilan boʻyaladi) boʻlinadi, ularning har biri maʼlum bir funksiyani bajaradi. L. qon tomir oʻzanidan chiqib hujayralararo boʻshlikda oʻzicha harakat qila oladi. Ular organizmning yot jismlar kirgan joyiga yetib kelib, mikroorganizmga yaqinlashgach, soxta oyoqlar chiqarib, uni hamma tomondan oʻrab oladi va yutib yuboradi (qarang Fagotsitoz)

Trombotsitlar (yun. thrombos laxta va kytos — hujayra) — qondagi shaklli elementlardan biri. T. diametri 2—5 mkm keladigan tanachalar boʻlib, ular qon plastinkalari deb ataladi. 

E’tiboringiz uchun

Tashakkur.!