Omuxta yem texno 111

3.1. Xom ashyoni qabul qilish, joylashtirish, saqlash va uni ishlab chiqarishga 
uzatish. 
Xom ashyoni qabul qilish. Omixta yemni rejalashtirilgan assortimentda ishlab 
chiqarish va korxona ishining uzluksizligini ta`minlash uchun xom ashyoning barcha 
turlari bo`yicha ma`lum zaxira tashkil qilinadi, hamda sistyematik ravishda tuldirilib 
boriladi. Ishlov beriladigan xom ashyoning asosiy miqdori temir yo`l transportidan va 
faqat katta bo`lmagan qismi avtomobil transportidan etkazib beriladi. 
Xom ashyo sochma holda (don, kepak, tuz, bur va boshqalar) va idishlarda (gusht 
suyagi uni, baliq uni, achitki, pryemikslar, ozuqa fosfati va boshqalar) kelib tushadi. 
SHunday qilib zamonaviy omixta yem zavodlarining me`yoriy harakatlanishida 
temir yo`l transporti va avtomobil uchun yo`llar, temir va avtomobil yo`llaridan xom 
ashyoni qabul qilish uchun mexanizatsiyalashgan kurilmalar va xom ashyoni sochma 
hamda idishlashtirilgan ko`rinishida saqlash uchun omborlar bo`lishi kerak. Bu 
omborlarda xom ashyoni ishlab chiqarishga uzatish uchun mexanizmlar bo`lishi 
kerak. Idishlardagi xom ashyo oddiy omborlarda, sochiluvchan ko`rinishli xom ashyo 
asosan silos tipidagi omborlarda va zaruriyat tugildangina oddiy omborlarda 
saqlanadi. Sun`iy yo`llarda xom ashyoni idishsiz holda etkazib berishi ortib 
borayapti, buning natijasida idish uchun, shuningdek ishlab chiqarish joyida xom 
ashyoni idishlarga joylashtirish va iste`mol joyida idishsizlantirish uchun ketadigan 
harajat kamayadi.
Xom ashyoni joylashtirish. Zavodda mavjud bo`lgan omborlarga xom ashyoni 
to`g`ri joylashtirish uchun, ya`ni ishlab chiqarishga xom ashyoning barcha turlarini 
uzatish imkonini yaratish, shuningdek uni saqlashni ta`minlash maqsadida xom 
ashyoni joylashtirishning oylik operativ rejasi tuziladi. Bu rejani korxonaning 
direktor urinbosari, omixta yem va tashuvchi-ombor tsexi boshliklari, ishlab chiqarish 
texnik laboratoriya, hamda xom ashyo omborlari mudirlari bilan birgalikda tuzadi va 
uni korxona direktori tasdiklaydi. Reja zaruriyat tugilganida, uzgartirilishi okibatida, 
masalan, etkazib beriladigan xom ashyoning sifati va muddati uzgarganda aniqlik 
kiritiladi. Xom ashyoni joylashtirish sxyemasi tugilganda mavjud omborlar sigimidan 
ratsional foydalanish zaruriyati, xom ashyoning sifatini (masalan, ho`l proteinning 
turlicha miqdoriga ega bo`lgan baliq uni partiyalari aloxida shtabellarga 
joylashtiriladi). e`tiborga olgan holda joylashtirish, saqlash jarayonida xom ashyoni 
minimal darajada tashish zaruriyati e`tiborga olinadi. Xom ashyoni joylashtirish 
rejasini tuzishda ombor maydonining 10 foizi, omborchi ishlarini o`tkazish uchun 
rezervlanadi, elevatorlarda esa har bir silos osti konveyeri uchun bitta silos zaxira 
uchun saqlanadi. 

---

35