Omuxta yem texno 111

3.3. Donlarni va omixta yem ingredientlarini maydalashning nazorat asoslari. 
Omixta yem BVD, pryemiks, karbamid kontsentrati va ouzka aralashmalarning ko`p 
sonli komponentlari omixta yem zavodlariga don, granula, chakmoq ko`rinishida 
tushadi va maydalanadi. Ishlab chiqariladigan mahsulotning ma`lum turi uchchun 
yirikligi bo`yicha talablarga javob beradigan bir xildagi aralashmani maydalamay 
olish iloji yuk. Maydalangan komponentlar ancha bir xilda aralashadi. Bundan 
tashqari maydalash jarayoni ozuqaning hayvon va parrandalarda tez hazm bo`lishida 
asosiy rolni bajaradi, chunki maydalangan ozuqa yaxshi uzlashtiriladi. Bu shu bilan 
tushuntiriladiki, kavshaganda, masalan, maydalangan ozuqaga kam energiya 
sarflanadi, okibatda, ediriladigan mahsulotning sindromini ortadi. 
Maydalash jarayonining tavsiloti. 
Maydalash jarayoni-omixta yem zavodlarida mahsulot ishlab chiqarishdagi eng 
murakkab va ko`p energiya talab qiladigan jarayonlardan biri hisoblanadi. 
Komponentlarni maydalashda ularning ba`zi qismlari orasidagi kuchlarning bir-biriga 
to`g`ri kelishi buziladi, buni bartaraf qilish uchun elektrenergiyasini ko`p sarflagan 
holda maydalashning turli usullarini qo`llashga to`g`ri keladi. 
Bu ayniksa omixta yemga katta miqdorlarda kiritiladigan donli komponentlarni 
maydalashga taaluklidir. 
Kattik jismni bo`laklarga ajratij jarayoni maydalash deyiladi. Buning natijasida jism 
bo`lakchalari orasidagi kuchlarning bir-biriga to`g`ri kelishi zabt etiladi va yangi 
yuza hosil bo`ladi.
Omixta yem ishlab chiqarishda quyidagi komponentlar maydalanadi: don, donli 
aralashmalar, kunjara, shrot, so`tali makkajuxori, mineral kelib chiqishli xom 
ashyolar (bur, tuz, chiganok uni) oziq-ovqat sanoatining yirik fraktsiyali ozuqa 
mahsulotlari. Ba`zi komponentlar mashinadan bir marotaba o`tganda maydalanadi, 
ba`zlari esa ikki marotaba o`tkazishni talab qiladi. Donli komponentlar mashinadan 
bir marta o`tkazilganda maydalandi, chakmoq xom ashyolar esa oldik ko`pol ezishga, 
sungra mayda yanchishga to`tiladi. 
Maydalash darajasi yoki maydalangandan keyin bo`lakchalar razmerlari hayvon turi 
yoshidan bog`liq, ya`ni maydalash darajasi yanchishning yirikligini tavsiflaydi. 
Maydalangandan keyin bo`lakchalar razmeri 5 mm yoki undan katta bo`lsa, 
maydalash shartli ravishda ko`pol deyiladi. Agar 5 mm dan kichik bo`lsa, bunda 
maydalash mayin hisoblanadi. Kattik bo`lakli komponentlarni nisbatan katta 
bo`laklarga bo`lish (5 mm katta) ham shuningdek maydalash deyiladi.
Mahsulotning maydalanish darajasi deb maydalanadigan bo`laklar chizikli 
razmerlari kattaligining maydalashdan keyingi bo`lakchalar razmeri nisbatiga 
aytiladi. Mahsulotning maydalanish darajasi i mahsulotni maydalagandan keyingi 
bo`lakcha yuzasi yigindisining s boshlangich mahsulot yuzasi yigindisiga nisbatan 
aniqlanadi.