Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi davlat universiteti

Faollashtirishga qaratilgan texnologiyalardan foydalanishga qoʻyilgan talablar
Oquv jarayonida oquvchilarning oquv-biluv faoliyatini faollashtirishda oqituvchining asosiy vazifasi oquvchilarning faollashtiruvchi vositani yaratishdir. Agar oquvchilarning faollashtiruvchi vositani yaratish mumkin bolsa, u holda u quyidagi asosiy qoidalarini hisobga olinishini talab etadi:
oquv jarayonining har bir bosqichida oquv maqsadlarining tarkibiy qismi(talimiy, tarbiyaviy, rivojlantiruvchi)da oquvchilar faolligini taminlovchi faollashtirish vositalarini tanlash;
talim tizimining bir butunligining taminlanishi;
talim tizimi elementlari(talimning maqsadi, mazmuni, shakli, metodi, vositasi va nazorat)ning ozaro va tizimdagi bir-biri bilan aloqasini aniqlash (maqsadning mazmun bilan, mazmunning vosita bilan, vositaning shakl bilan, yoki talim vositalari: texnik, didaktik yordamchi vositalari va h.k.) va faol holga keltirish;
oquvchilar faoliyatini faollashtirishda talim tizimining har bir tarkibiy qismi oziga malum vazifani olishi: motivatsiya hosil qilish, mazmunni tezkor yetkazish, yonaltiruvchanlik, irodalilik va baholovchilik;
talim tizimining tarkibiy qismidagi talimning mazmuni, metodlari oquv faoliyatini tashkil etish shakllari oquvchilar faoliyatini faollashtirishga koproq hissa qoshishini hisobga olish va h.k.
Xulosa qilib shuni aytishimiz mumkinki, oquvchilar oquv-biluv faoliyatini faollashtirishasosida oquv jarayonini tashkil etish, shaxs faolligi muammosini hal etib, oquvchi faolligini oqituvchi faolligi darajasiga yaqinlashtiradi.
A.Abduqodirov oquvchilar faoliyatini faollashtirish texnologiyalariga oyinli, muammoli, kommunikativ oqitish, kerakli tushunchalar kabi texnologiyalarni keltirib otganlar [8], O.YU Gluxova esa oz tadqiqotlarida faol (interfaol) oqitish, oyinli, imitatsiyali, noananaviy va loyihaviy oqitish texnologiyalarini keltirib otadi [36].
Oyinli talim texnologiyasi. Oyin inson faoliyatining bir turi bolib, talim jarayonini turli vaziyatlarda obyekt tomonidan turli harakatlarni bajarish orqali konikma, malakalarni hosil qilish maqsadida qollaniladi. Oyinning kompyuterli, imitatsiyali, sport, iqtisodiy, harbiy, ishbilarmonlik tadbirkorlik kabi turlarga ajratilib bevosita talim jarayonida foydalanish mumkin.
Oyin bu insonni organish, ozining Menini, ijodini, faolligini, mustaqilligini, oz-ozini amalga oshishini namoyon qilish maqsadida real(yoki xayoliy) haqiqatga berilib ketishining eng erkin, tabiiy shaklidir.
Informatika oqituvchilarini tayyorlashda oyinli texnologiyalardan foydalanish samarali natijalarga olib keladi [8, 4, 36].
Muammoli talim texnologiyasi. Talabalarda ijodiy izlanish, kichik tadqiqotlarni amalga oshirish, muayyan farazlarni ilgari surish, natijalarni asoslash, malum xulosalarga kelish kabi konikma va malakalarni shakllantirishga xizmat qiladigan talim muammoli talim deb ataladi.
Kommunikativ oqitish-bu oquvchilarda kommunikativ (ogizaki nutqli muloqot, kirishimlilik) aloqaga asoslangan oqitish usuli. Bunga Aqliy hujum, Debat, Tok-shou va boshqa oquvchilarda nutqiy qobiliyatni shakllantirish texnologiyalari kiradi.
Faollashtirishga qaratilgan texnologiyalardan foydalanishga qoyilgan talablar. Informatika fanlarini oqitish jarayonida oquvchilar oquv-biluv faoliyatlarini faollashtirish texnologiyalarini tahlil qilish natijasida bu texnologiyalardan foylalanishda quyidagi talablar mavjudligini hisobga olish lozim deb topdik:
oquvchilarda motivatsiyali faoliyatni shakllantirish:
oquvchilarning bilish faoliyatini shakllantirish, individual qobiliyatlarini rivojlantirib borish;
guruhdagi har bir oquvchining faol talim jarayoniga ishtirokini taminlash;
berilgan mustaqil ishlarni bajarishda oquvchilar faolligini taminlashga erishish va h.k.