Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi davlat universiteti tabiiy fanlar fakulteti botanika va ekologiya kafedrasi



Download 5,36 Mb.
Pdf ko'rish
bet88/137
Sana29.05.2022
Hajmi5,36 Mb.
#618240
1   ...   84   85   86   87   88   89   90   91   ...   137
Bog'liq
2 5323726613249008818

FERMENTLAR TIZIMI
. Oksidlanish-qaytarilish reaksiyalari uchun xos bo‘lgan asosiy 
xususiyat elektronlarning ko‘chishidir. Moddalar oksidlanganda tarkibiddan elektron ajraladi, 
qaytarilganda esa elektron biriktirib oladi. Elektron ajratuvchi moddalar donor, qabul qiluvchi moddalar 
akseptor deyiladi. Donor bilan akseptor birgalikda oksidlanish - qaytarilish tizimini tashkil etadi. Bu 
reaksiyalarni boshqaruvchi fermentlarga oksidoreduktazalar deyiladi. Fermentlarning donor va akseptor 
bilan aloqasini quyidagicha izohlash mumkin: 
Bu yerda D-donor elektron va protonlarini ajratadi, YE-ferment tashuvchilik reaksiyasini 
bajaradi, A-akseptor ularni qabul qiladi. Oksidoreduktazalar uch gruppaga bo‘linadi: 1) anaerob 
degidrogenazalar, 2) aerob degidrogenazalar, 3) oksigenazalar. 
Anaerob degidrogenazalar-elektronlarni kisloroddan tashqari oraliq akseptorlarga yetkazib beradi. 
Bular ikki komponentli fermentlar, kofermenti НАД
+
(nikotinamidadenindinukleotid) bo‘lishi mumkin. 
Oksidlanish natijasida NAD+ qaytarilgan NADN holatga o‘tadi. Bu fermentlarga alkogoldegidrogenaza, 
laktatdegidrogenaza, malatdegidrogenaza va boshqalar kiradi. 
Aerob degidrogenazalar-elektronlarni har xil oraliq akseptorlarga va kislorodga yetkazib beradi. 
Bular ham ikki komponetli fermentlar bo‘lib,flavoproteinlar deyiladi. Bularning tarkibiga oqsildan 
tashqari riboflavin (витамин В
2
) ham kiradi. Ikki hil koferment mavjud: 1) flavinmononukleotid (FMN), 
2) flavinadenindinukleotid (FAD). FMN tarkibiga kiruvchi ferment-dimetilizoalloksazin, FAD-
suksinatdegidrogenaza. Bularning akseptorlari xinonlar, sitoxromlar va kislorod. 
Oksidazalar-elektronlarni faqat kislorodga yetkazib beradi. Aerob xarakterga ega. Bu fermentlar 
ishtirokida uch xil birikma hosil bo‘ladi: 1) suv, 2) vodorod peroksid, 3) kislorodning superoksid anioni:
Vodorod va superoksid anioni (О
2
-) zararli bo‘lgani uchun hujayrada fermentlar yordamida naytrallanadi:
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
O
H
O
O
H
O
H
O
H
O
каталаза
диcмутаза
супероксид

















Suvning hosil bo‘lishida fermentlardan sitoxromoksidazalar, polifenoloksidazalar va boshqalar, 
vodorod peroksidning hosil bo‘lishida flavoproteinoksidazalar, kislorodning superoksid anioni hosil 
bo‘lishida ksantinoksidazalar ishtirok etadi. 
Oksigenazalar ham oksidazalar bilan bir qatorda katta ahamiyatga ega. Bu fermentlar yordamida 
kislorod aktiv holatga o‘tadi va organik moddalar bilan birlashadi. Yuqorida ko‘rsatilgan fermentlarning 
hammasi mitoxondriyalarda joylashgan bo‘ladi. Chunki mitoxondriyalar aerob nafas oladigan barcha 
hujayralarning jumladan, o‘simliklar hujayrasining sitoplazmasida joylashgan murakkab organoiddir. 
Fermentlar mitoxondriyalarning ichki va tashqi membranalarida joylashgan bo‘ladi. Ichki membranada 
asosan nafas olish zanjirining komponentlari va oksidativ fosforlanish jarayonida ishtirok etadigan 
ferment tizimlari mujassamlashgan bo‘ladi. 


79 

Download 5,36 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   84   85   86   87   88   89   90   91   ...   137




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish