Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi davlat universiteti tabiiy fanlar fakulteti botanika va ekologiya kafedrasi



Download 5,36 Mb.
Pdf ko'rish
bet85/137
Sana29.05.2022
Hajmi5,36 Mb.
#618240
1   ...   81   82   83   84   85   86   87   88   ...   137
Bog'liq
2 5323726613249008818

NAFAS OLISH KOEFFITSIYENTI
O‘simliklarning nafas olish jarayonida ajralib chiqqan karbonat angidridning yutilgan kislorodga 


76 
bo‘lgan nisbatiga - nafas olish koeffitsiyenti deyiladi (НК): 
2
2
O
CO

n
n

Biologik oksidlanish jarayonida uglevodlardan tashqari boshqa organik moddalar 
(yog‘lar,yog‘ kislotalari, oqsillar va boshqalar ) ham ishtirok etishi mumkin. Shuning uchun nafas olish 
jvarayonida ishtirok etadigan organik modda turiga qarab nafas olish koeffitsiyentining darajasi ham har 
xil bo‘ladi. 
Nafas olish jarayonida uglevodlar ishlatilsa koeffitsiyent birga teng bo‘ladi : 
С
6
Н
12
О
6
+ 6 О
2
→6СО
2
+ 6Н
2
О + energiya 
1
6
6
2
2


O
CO

Chunki bir molekula glyukozaning oksidlanishi uchun olti molekula kislorod yutiladi va olti 
molekula karbonat angidrid ajralib chiqadi. Nafas olish jarayonida yog‘ kislotalari va oqsillar ishlatilsa, 
nafas olish koeffitsiyenti birdan kichik bo‘ladi. Chunki bu organik moddalarning tarkibida kislorodning 
miqdori uglerod va vodorodga nisbatan juda kam, shuning uchun ularni oksidlantirish uchun ko‘proq 
kislorod sarf etiladi. Masalan, stearin kislotasining biologik oksidlanishi: 
С
18
Н
36
О
2
+260
2
→ 18СО
2
+18Н
2
О +energiya 
69
,
0
26
18
2
2


O
CO

Nafas olish jarayonida organik kislotalar ishlatilsa, nafas olish koeffitsiyenti birdan yuqori 
bo‘ladi. Chunki bu molekula tarkibida kislorod uglerod va vodorodga nisbatan ko‘p va uni oksidlantirish 
uchun kamroq kislorod sarflanadi. Masalan, otquloq kislotasining biologik oksidlanishida nafas olish 
koeffitsiyenti 4 ga teng 
2 С
2
Н
2
О
4
+ О
2
→ 4СО
2
+ 2 Н
2
О +energiya 
4
4
2
2


O
CO

Nafas olish koeffitsiyentining darajasi nafas olish mahsulotiga bog‘liqligi faqat kislorod miqdori 
yetarli sharoitda sodir bo‘ladi. Lekin oksidlanish kislorodsiz (anaerob) muhitda borganda nafas olish 
keffitsiyentining darajasi o‘zgarishi mumkin. Masalan, urug‘lar kislorod kam yoki anaerob sharoitda 
nafas olganda (suvga botirilib saqlansa) havodan О
2
yutilmaydi, lekin СО
2
ajralib chiqadi. Bunday nafas 
olish koeffitsiyenti birdan yuqori bo‘ladi. 

Download 5,36 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   81   82   83   84   85   86   87   88   ...   137




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish