|
1.2 Kalsiy tuzlari mikroelement yordamida dentin va tish emalida uygʻunroq taqsimlanadi.
Ammo temir,magniy va alyuminiy birikmalari vanadiyga juda sezgir, shuning uchun ular yuqori qoʻshma konsentratsiyalarda uning toksikligini oshirilishi mumkin.Askorbik kislotasi bir xil mustahkamlovchi xususiyatga ega.
Aslida,koʻplab ozuqaviy manbalar vanadiyni oʻz ichiga oladi.Oziq-ovqat mahsulotlari roʻyxatida 100 g mahsulot uchun taxminan 200-150 mikrogram vanadiy boʻlgan manbalar eng yuqori qatorlarni egallaydi.Vanadiyning kichik dozalari oshqozonga suv bilan oʻtishi mumkin.Shuningdek, elementning koblari chuqirchalar va qirollik jeli tarkibida mavjud.
Turli manbalar oʻz elementinin kunlik talabi boshqacha koʻrsatilganligiga qaramay,vanadiy oʻz ichiga olgan oziq-ovqatlarni isteʼmol qilish orqali siz metallning toʻliq va maqbul toʻyingan amin boʻlishi mumkin.
0,1-1 mg koʻrsatlichni yetarlicha xavfsiz deb atash mumkin,bu odam uchun kunlik nafaqa sifatida yetarli hisoblanadi.Baʼzi hollarda mg doza allaqachon zaharlanishni keltirib chiqarishi mumkin va 2 va 4 mggacha vanadiyni qabul qilish ogʻit zaharlanish va oʻlimga olib keladi
Balansli dietada metallning foydali xususiyatlari qanday saqlash kerak? Vanadiy birikmalari uzoq muddatli saqlash va issiqlik bilan ishlov berishga juda sezgir. Elemen toʻgʻridan-toʻgʻri quyosh nuri va yuqori namlik taʼsirida oksidlanishga qodir,uzoq vaqt pishirish yoki qovurish paytida, shuningdek,muzdan tushirish paytida foydali xususiyatlarini yoʻqotadi Ratsiondagi moddani saqlab qolishning eng ideal usuli ovqatlarni (meva va baʼzi sabzavotlarni) qayta ishlanmagan shaklda isteʼmol qilishdir.Qisqa muddatli bugʻlash va oz miqdorda suvda pishirishga ham ruxsat beriladi.
Ammo pishirishning barcha dhsrtlari bajarilgan boʻlsa taana mikroelementlarining va 1% ni oʻzlashtiradi,qolgani esa najas bilan chiqadi.Shuning uchun vanadiyni haddan tashqari dozasini deyarli mumkkn emas,qoʻshimcha ravishda koʻplab oziq ovqat manbalarida kamroq.Tibbiyot sohasidagi mutaxassislar vanadiyni faqat mahsulot tarkibida ishlatishni maslahat berishadi.Bundan tashqari, vanadiyning salbiy taʼsirini oldini olish uchun ovqatni toʻgʻri birlashtiring.Misol uchun,menyuda bir vaqtning oʻzida xrom va vanadiyning mavjudligi ideal kombinatsiya hisoblanadi.Bunday taomlar gurichli dengiz mahsulotlari, ismaloqli orkinos yoki qoʻziqorin va brokkoli asosida tayyorlanishu mumkin.Hozirgi vaqtda kimyoviy elementning yetishmasligi yuzaki maʼlum va hali ham tadqiqot holatida.Ammo birinchi natijalar vanadiy yetishmasligi mushak va suyak toʻqimalarining tuzilishiga salbiy taʼsirkoʻrsatishini koʻrsatdi.Oʻsishning kechikishi,endokrin tizim bezlarining yomonlashuvi ehtimolini oshiradi.Homiladorlik davrida homilaning rivojlanishida nuqsonlar boʻlishi mumkin.Elementning yetishmasligi neoplazmalar xavfi mavjud.
Koʻpincha mikroelementlar yetishmasligining sababi ovqat hazm qilish tizimidagi turli xil buzilishlardir. Yoki yuqorida aytib oʻtilganidek, vanadiyni tanadan olib tashlashga yordam beradigan moddalar qabul qilish tanani foydali zarralar bilan oziqlantirishga imkon bermaydi.
Haddan tashqari foydalanish bilan vanadiy bilan zaharlanish mumkin.Uning ortib borayotgan toksiklihi tufayli metall komponentning ortiqcha miqdori paydo boʻlishi mumkin.Shuningdek,asfalt va shisha ishlab chiqarishda ishlaydigan odamlar ushbu moddadan mast boʻlishlari mumkin.
Kasbiy metall zaharlanishi astma,anemiya va dermatit bilan birga boʻlishni mumim.Vanadiyning koʻpligi boshqa alomatlar bilan ham namoyon boʻladi.
Keyinchalik ogʻir oqibatlar nafas olish organlariga, jigarga , qon tomirlariga zarar yetkazishi mumkin.
Baʼzi sportchilar, yuqori metall tarkibiga ega vitamin qoʻshimchalar mushaklarni oʻsishiga hissa qoʻshadi,deb notoʻgʻri ishonishadi.Ammo vanadiyning bunday taʼsiri olimlar tomonidan tasdiqlanmagan.
Tibbiyotda vanadiydan foydalanish koʻpincha glyukozaning soʻrilishi bilan bogʻliq boʻlgan kasalliklar guruhiga qaratilgan.Ushbu moddani oʻz ichiga olgan vitamin-mineral komplekslari baʼzan kuch va uzoq muddatli mashgʻulotlar bilan bogʻliq profissional sportchilarga tavsiya etiladi.Shuningdek, shunga oʻxshash komponent kg ortishi va yuqori xolesterin bilan bogʻliq muammolar uchun ishlatiladi. Ushbu kasalliklarning har biri tibbiyot sohasidagi mutaxassislar tomonidan alohida koʻrib chiqiladi.Va shifokorlar vanadiy koʻrinishidagi qoʻshimchalarni faqat moddaning yetishmasligini aniqlaydigan testlar natijalardan keyin tavsiya qiladilar. Eng mashhur dorilar orasida vanadil sulfat,Diabetics Balance,Vanadyl Complex, Teravit Tonic mavjud.Ushbu vitamin komplekslariga qoʻshimcha ravishda,vanadiydan tashqari,xrom ham mavjud boʻlgan koʻplab xun takviyelari mavjud
“Ilohiy”Vanadiy nomiga ega kimyoviy element (Skandinaviya xalqlari orasida sevgi va goʻzallik maʼbudasi boʻlgan Vansning qizi qadimgi Nors Vanadisdan) ikki marta kashf etilgan.XIX asrning boshlarida Mecikolik mineralogiya prafessori Andres Manuel Del Rio tomonidan Meksika togʻ jinslarining qoʻrgʻoshin rudalarida yangi metall topilgan.Ammo yevropalik kimyogarlar uchun bu kashfiyot shubhali boʻlib koʻrindi.
1830-yilda Nils Sefrtrom temir rudasida vanadiyni topdi.Yangi metalldan hosil boʻlgan birikmalarning ajoyib goʻzal uchun v Vanadiy deb nomlangan.
Vanadiy-atom raqamk 23 boʻlgan kimyoviy element.D.I.Mendeleyev kimyoviy elementlarning davriy tizimi davrining IV guruhi V guruhining yon kichik guruhida oʻrin egallaydi.
Mendeleyev kumush poʻlat rangli plastik egiluvchan metall
Vanadiy-choʻkindi va magmatik jinslar,slanetslar temir rudalarida uchraydigan iz element.Vanadiy konlari Avstraliya,Peru,Turkiya,Angliya,Janubiy Afrika va AQSH da topilgan.
Rossiya hududida vanadiy Fargʻona vodiysi Ural,Qirgʻiziston,Markaziy Qozogʻiston,Krasnoyarsk oʻlkasi va Orenburg viloyatida qazib oladi
Inson tanasida vanadiy yogʻ toʻqimalarida suyaklarsa teri osti immun hujayralari mavjud.
Do'stlaringiz bilan baham: |
