Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi navoiy davlat konchilik instituti

4– TAJRIBA ISHI

MAHSULOTNING GRANULOMETRIK TARKIBINI SEDIMENTATSIYA TAHLILI ORQALI ANIQLASH
Sedimentatsiya tahlili
Mayin tuyilgan mahsulotni suvda yoki havoda cho‘kish tezligiga qarab tahlil qilish sedimentatsiya tahlili deyiladi. Sedimentatsion tahlilning eng sodda usuli tindirish hisoblanadi. Tahlil uchun 20-50 g mahsulot balandligi 150 mm gacha bo‘lgan stakanga solinadi. Stakan yuqori belgisigacha suv bilan to‘ldiriladi. Zarrachaning erkin tushishini ta’minlash uchun tahlilga tayyorlangan bo‘tana suyuq (10:1) bo‘lishi kerak. Bo‘tana tingandan keyin ustki qismi diametri 6-10 mm li sifon trubka-V orqali S idishga tushirib olinadi (11-rasm).


11-rasm. Sedimentatsion tahlil o‘tkazish uchun asbob.
Tahlil quyidagicha bajariladi: a stakandagi bo‘tana yaxshilab aralashtiriladi. Aralashtirish tugashi bilan sekundomer yoqiladi va ma’lum muddatga bo‘tana eng mayda fraksiya (-10 mkm) ni cho‘kishi uchun tinch holda ushlab turiladi. Ma’lum vaqt o‘tgandan keyin sifon trubkaning qisqichi ochiladi va cho‘kma ustidagi suyuqlik quyib olinadi. Stakan yana suv bilan to‘ldiriladi va bu jarayonlar ajratib olinayotgan suyuqlik tiniq holga kelguncha takrorlanadi. Ikkala idishdagi hamma suyuqlik bitta qilib yig‘iladi va tindiriladi, undan keyin suv to‘kib olinadi, qoldiq quritiladi va o‘lchanadi. Xuddi shu tartibda boshqa sinflar (-20 mkm) ham tindiriladi.