Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi berdaq nomidagi qoraqalpoq davlat universiteti fizika fakulteti2-v fizika guruh talabasi

Lyuminessensiya

O’quvchilar so’z yozishni boshlashadi. Ma’lum bir vaqt belgilanadi. Masalan 2 daqiqa. Vaqt tugagach so’zlar sanaladi.

Fotolyuminessensiya

elektrolyuminessensiya



shu’lalanish



Kukunli emitentlar



Lyuminessensiya



yoritgichlar





Rentgenolyuminessensiya



elektroluminofor

1-guruh klasteri

yoritgichlar

Fosforessensiya

Lyuminessensiya

displeylar







Katodolyuminessensiya



elektroluminofor

2-guruh klasteri.

Demak ko’rinib turibdiki bu o’yida 1-guruh g’olib bo’ldi. Bu guruh ko’proq so’z yozishgan.
Endi esa musaffo osmon o’yinini o’ynaymiz.
Men sizlarga savol beraman. Guruhingizdan bir o’quvchi chiqib savolga to’liq javob berishi kerak. Javob bergan o’quvchi aniq va to’g’ri javob bersa rasmdagi bulutlardan birini olib tashlaydi. Shunday qilib osmon qora bulutlarsiz va quyosh charaqlab turgan holatga kelishi kerak va g’olib bo’lgan jamoa a’zolariga 5 baho qo’yiladi.

Demak boshladik.

Savollar.

1. 
   Lyuminessensiya nima?
   
2. 
   Qo‘zg‘atuvchi manbaning turiga ko‘ra lyuminessensiya necha turga bo’linadi?
   
3. 
   Fotolyuminessensiya nima?
   
4. 
   Elektrolyuminesens nima?
   
5. 
   Aslida, elektrolyuminessens nima sababdan paydo bo’ladi?
   
6. 
   Yorqinlik xarakteristikasi nimani anglatadi?
   

Javoblar.

1. 
   Agar biror moddaga tashqaridan energiya berilsa, yutilgan energiya ta’sirida moddani tashkil qilgan atomlar yoki molekulalar qo‘zg‘olgan holat ya’ni ortiqcha energiyaga ega bo‘lgan holatga keladi. Bu vaqtda elektronlar, ortiqcha energiya hisobiga atomlarning yuqori pog‘onalariga o‘tib qo‘zg‘algan holatda bo‘ladi.Lekin ular qo‘zg‘olgan holda uzoq saqlanmay, qisqa vaqt ichida ortiqcha energiyasini chiqarib, o‘zining avvalgi turg‘un holatiga kelishga harakat qiladi. Molekulalar va atomlar yutgan energiyasining bir qismini issiqlik emas nurlanish holida chiqarsa bu hodisa lyuminessensiya deyiladi.
   
2. 
   5 turga bo’linadi.
   
3. 
   spektrning UB va ko’rinadigan soxa, nurlari ta’sirida moddani shu’lalanishi.
   
4. 
   elektr maydoni ta'sirida qo'zg'atilgan lyuminessens deb ataladi.
   
5. 
   Aslida, elektrolyuminessens yarimo'tkazgichdagi teshiklar va elektronlarning rekombinatsiyasi natijasidir, unda fotonlar chiqariladi - yarim o'tkazgich elektronlari o'z energiyasini shunday chiqaradi. 
   
6. 
   Yorqinlik xarakteristikasi yorqinlikning kuchlanishga bog'liqligini aks ettiradi; yuqori kontrastli matritsali ekranlar juda chiziqli bo'lmagan xarakteristikaga ega emitentlar asosida qurilgan.
   

Savollarning barchasiga javob topildi. Javob bergan o’quvchilarga 5 baho. Faolligingiz uchun raxmat. Bu o’yinda 2-guruh g’olib bo’ldi. Chunki 2-guruh uchun yasalgan osmonda bulut qolmagan. 1-guruh ham juda yaxshi qatnashdi. Ularning osmonida faqatgina 2 ta bulut qolgan. Ular ham astoydil harakat qilganlari uchun kattakon raxmat. Boshqa o’quvchilardan ham faollikni kutib qolaman.

Baholash: o’yin davomida g’olib bo’lgan guruh a’zolariga 5 baho. Savollarga javob bergan o’quvchilarga ham 5 baho. Dars davomida o’zining faolligi uchun qolgan o’quchilarga 4 baho. Darsda faol qatnashganingiz uchun katta rahmat.
Uyga vazifa: 146-147 betdagi mavzuni o’qib, mavzu bo’yicha savollar tuzib kelasizlar. Daftaringizga bugungi o’tilgan mavzu bo’yicha tushunganlaringizni yozib qo’ying.
Uyga vazifa bajarish davomida qo’shimcha adabiyotlardan ham foydalanishni tavfsiya qilaman. Bularga ilmiy adabiyotlar va internet materiallari ham misol bo’la oladi. Qanchalik ko’p izlansangiz mavzu bo’yicha chuqurroq fikr mulohazaga ega bo’lasiz.
Mavzu bo’yicha tushunmagan va qiziqtirgan savollaringiz bo’lsa marhamat. Shuning bilan bugungi darsimiz o’z nihoyasiga yetti. E’tiboringiz uchun tashakkur!