Oliy va o‘rta maxsus ta’lim

siyadorli k jamiyati nomi	Joylashg an hudud	Tarmoq (yuqori turuvchi tashkilot)
Muomaladagi aksiyalar
Min g so‘m da	Nom in ali	Min g dona da
1	G‘ozg‘on marmar	Navoiy	"O‘zqurilish materiallari" AJ	767 565,9	1 934,0	396,880
2	Granit	Samarqan d	"O‘zbekiston temir yo‘llari" AJ	1 322 943,2	2 179,0	607,253
3	Guliston ekstrakt-yog‘	Sirdaryo	"O‘zpaxtasanoateksp or t" XK	1 139 805,8	1 999,0	570,188
4	Gurlan dehkon bozori	Xorazm	Hokimiyat	3 533 555,0	1 000,0	3 533,555
5	Davr-bank	Toshkent sh	Moliyaviy tashkilotlar	40 000 000,0	5 000,0	8 000,0
6	Daromad plyus IF	Toshkent sh	Moliyaviy tashkilotlar	631 904,0	500,0	1 263,808
7	GM Uzbekistan	Andijon	"O‘zavtosanoat" AK	344000017, 2	1,0	344000017, 2
8	Doyche Kabel AG Tashkent	Toshkent sh	"O‘zeltexsanoat" AK	744 440,9	1 330,0	559,73
9	Don xalq rizqi	Qashqada ry o	"O‘zdonmaxsulot" AK	2 005 992,0	2 160,0	928,7
1 0	Dori-darmon	Toshk ent sh	"Dori-darmon" AK	86 309 600,0	4 300,0	20 072,0
1 1	Dunyo-M	Qashqada ry o	"O‘zdonmaxsulot" AK	11 266 272,0	2 000,0	5 633,136
1 2	Jizzax akkumulya tor zavodi	Jizzax	"O‘zavtosanoat" AK	75 494 442,2	1 013,0	74 549,895

⁵⁷ Korporativ axborotlar yagona portalidan olindi.
Yuqorida keltirilgan jadvaldan ko‘rinib turibdiki, aksiyadorlik jamiyatlari aksiyalari nominal qiymati har xil. Hattoki bir so‘mlik aksiyalar ham muomalaga chiqarilgan. Respublikamizdagi barcha aksiyadorlik jamiyatlari tomonidan chiqarilgan aksiyalar haqida ma’lumotlar bilan Korporativ axborotlar yagona portali – www.openinfo.uz orqali batafsil tanishish mumkin.
Aksiyadorlik jamiyati ustavida aksiyadorlar olgan aksiyalarning soni va nominal qiymati belgilab qo‘yiladi. Bunga misol sifatida “Kvarts” aksiyadorlik jamiyatining 2015 yil 17 iyulida ro‘yxatdan o‘tkazilgan ustavi 4.2-bandini keltiramiz: “Jamiyatning ustav kapitali 23 963 940 000 (yigirma uch million to‘qqiz yuz oltmish uch ming to‘qqiz yuz qirq ming) so‘m bo‘lib, 23 963 940 (yigirma uch million to‘qqiz yuz oltmish uch ming to‘qqiz yuz qirq) ta oddiy aksiyaga bo‘lingan. Aksiyaning nominal qiymati 1000 (bir ming) so‘mdan iborat.
Jamiyat ustav kapitalida aksiyadorlar ulushi va ularning nisbati foizlarda:

• 
  davlat ulushi – 23 942 490 000 (yigirma uch milliard to‘qqiz yuz qirq ikki million to‘rt yuz to‘qson ming) so‘m, ya’ni ustav kapitalining 99,91 foizini tashkil etadi;
  
• 
  jismoniy shaxslar o‘rtasida joylashtirilgan ulush – 21 450 000 (yigirma bir million to‘rt yuz ellik ming) so‘m, ya’ni ustav kapitalining 0,09 foizini tashkil etadi”⁵⁸.
  

Aksiyadorlik jamiyai ustavida jamiyat joylashtirilgan aksiyalarga qo‘shimcha ravishda joylashtirishga haqli bo‘lgan e’lon qilingan aksiyalarning soni va nominal qiymati belgilanishi mumkin. Bunga ham misol sifatida “Kvarts” aksiyadorlik jamiyati ustavidan 4.4-bandni keltiramiz. “Jamiyat umumiy qiymati 10 000 000 000 (o‘n milliard) so‘m bo‘lgan qo‘shimcha e’lon qilingan 10 000 000 (o‘n million) ta oddiy aksiyani chiqarish huquqiga ega. Har bir aksiya nominal qiymati 1000 (ming) so‘mni tashkil etadi”.
Jamiyat ustaviga jamiyatning e’lon qilingan aksiyalari haqida nazarda tutilgan qoidalar bilan bog‘liq o‘zgartish va qo‘shimchalar kiritish to‘g‘risidagi qaror, odatda aksiyadorlarning umumiy yig‘ilishi tomonidan qabul qilinadi.
Oddiy aksiyalar bo‘yicha dividendlar aksiyadorlar umumiy yig‘ilishi tomonidan qabul qilinadigan qarorlar asosida belgilanadi. Imtiyozli aksiyalar bo‘yicha esa dividendlari miqdori ustavda qat’iy belgilab qo‘yiladi.
Aksiyalarga ayirboshlanadigan qimmatli qog‘ozlar jamiyat tomonidan joylashtirilgan taqdirda e’lon qilingan aksiyalarning soni ushbu qimmatli qog‘ozlarning muomalada bo‘lishi muddati mobaynida ayirboshlash uchun zarur miqdordan kam bo‘lmasligi lozim. Jamiyat o‘zi joylashtirgan qimmatli qog‘ozlar ayirboshlanishi mumkin bo‘lgan aksiyalar beradigan huquqlarni cheklash haqida ushbu qimmatli qog‘ozlar egalarining roziligisiz qaror qabul qilishga haqli emas.
Aksiyalarga bo‘lgan huquqlar aksiyalarni oluvchiga uning depo hisobvarag‘iga tegishli kirim yozuvi kiritilgan paytdan e’tiboran o‘tadi va qonun hujjatlarida belgilangan tartibda beriladigan depo hisobvarag‘idan ko‘chirma bilan tasdiqlanadi.



⁵⁸ www.kvarts.uz – Kvarts aktsiyadorlik jamiyati rasmiy vebsaytidan olindi.
Aksiyadorlik jamiyat qonun hujjatlariga va o‘z ustaviga muvofiq korporativ obligatsiyalarni va boshqa qimmatli qog‘ozlarni chiqarishga hamda joylashtirishga haqli. Jamiyatning korporativ obligatsiyalari jamiyat aksiyalariga ayirboshlanadigan qimmatli qog‘ozlar bo‘lishi mumkin.
Jamiyat mol-mulk bilan ta’minlangan korporativ obligatsiyalarni ularni chiqarish to‘g‘risida qaror qabul qilish sanasidagi o‘z kapitali miqdori doirasida chiqarishga haqli.
Jamiyat tomonidan korporativ obligatsiyalarni chiqarish, shu jumladan aksiyalarga ayirboshlanadigan korporativ obligatsiyalarni chiqarish aksiyadorlar umumiy yig‘ilishining qaroriga ko‘ra yoki, agar jamiyat ustaviga yoki aksiyadorlar umumiy yig‘ilishining qaroriga muvofiq jamiyat kuzatuv kengashiga bunday qaror qabul qilish huquqi tegishli bo‘lsa, jamiyat kuzatuv kengashining qaroriga ko‘ra amalga oshiriladi. Jamiyat tomonidan jamiyat kuzatuv kengashining qaroriga ko‘ra aksiyalarga ayirboshlanadigan korporativ obligatsiyalar chiqarilgan taqdirda, mazkur qaror jamiyat kuzatuv kengashining barcha a’zolari tomonidan bir ovozdan qabul qilinishi kerak.
Aksiyadorlik jamiyatlari aksiyalarini va boshqa qimmatli qog‘ozlarini joylashtirish chog‘ida ularga haq to‘lash pul va boshqa to‘lov vositalari, mol-mulk, shuningdek pulda ifodalanadigan bahoga ega bo‘lgan huquqlar (shu jumladan mulkiy huquqlar) orqali amalga oshiriladi. Aksiyadorlik jamiyatini ta’sis etish chog‘ida uning aksiyalariga haq to‘lash tartibi jamiyatni tashkil etish to‘g‘risidagi ta’sis shartnomasida (o‘zgartish to‘g‘risidagi qarorda) yoki jamiyat ustavida, qo‘shimcha aksiyalar va boshqa qimmatli qog‘ozlarga haq to‘lash esa, ularni chiqarish to‘g‘risidagi qarorda belgilab qo‘yiladi.
Jamiyatning qo‘shimcha aksiyalariga ushbu aksiyalarni chiqarish to‘g‘risidagi qarorda ko‘rsatilgan joylashtirish muddati ichida haq to‘lanishi lozim.
Jamiyat ustavida aksiyalar haqini to‘lash majburiyatini bajarmaganlik uchun neustoyka (jarima, penya) undirish nazarda tutilishi mumkin.
Jamiyatni ta’sis etishda aksiyalarga to‘lanadigan haq sifatida kiritilayotgan mol-mulkning pulda ifodalanadigan bahosi muassislar o‘rtasidagi shartnomaga muvofiq chiqariladi.
Agar jamiyatning puldan o‘zga vositalar bilan haqi to‘lanayotgan aksiyalari va boshqa qimmatli qog‘ozlarining nominal qiymati qonun hujjatlarida belgilangan eng kam ish haqining ikki yuz baravaridan ko‘pni tashkil etsa, jamiyatning aksiyalari va boshqa qimmatli qog‘ozlarining haqi sifatida kiritilayotgan mol- mulkning pulda ifodalangan bahosi baholovchi tashkilot tomonidan chiqarilishi zarur.
Qonun hujjatlarida va jamiyatning ustavida jamiyat aksiyalari hamda boshqa
qimmatli qog‘ozlari haqi sifatida to‘lanishi mumkin bo‘lgan mol-mulk turlariga cheklovlar belgilanishi mumkin.

2.