Оliy vа o‘rtа mахsus tа’lim vаzirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti

Musobaqani o‘tkazish 
1.  Aylanma  (Doira)  uslubidagi  musobaqalar.  Musobaqalarning  bu  uslubi  har 
bir  ishtirokchi  navbatma-navbat  qolgan  barcha  ishtirokchilar  bilan  o‘ynashidan 
iboratdir.  Musobaqa  g‘olibi  o‘tkazilgan  uchrashuvlar  natijasida  ochkolarning  eng 
katta sonini olgan ishtirokchi bo‘ladi.  
Uchrashuvlarning  navbati  standart  asosida  belgilanadi,  bular  sportning 
boshqa  o‘yin  turlarida  ham  qo‘llaniladi.  Quyida  3-4  ishtirokchi  uchun  taxminiy 
jadval keltirilgan. 
 
1-tur 
2-tur 
3-tur 
1-4 
3-1 
1-2 
2-3 
4-2 
3-4 
2. Chiqib ketish, ya’ni Olimpiya tizimi. Asosiy tamoyil yutqizdingmi chiqib 
ketding. Bu tizim sportchilarni musobaqalarni eng boshida barcha say-harakatlarni 
qo‘llashga majburlaydi. Bu yerda keyingi o‘yinlarda o‘zishingni to‘g‘rilab olasan, 
degan  umid  qilish  mumkin  emas.  Bunday  holat  1-,  2-doira  tizimida  musobaqalar 
tashkil qilinganida ishlaydi. 
3. Ammo musobaqalarni o‘tkazishning yana bir ommabop tizimi mavjud, bu 
ikkita  mag‘lubiyatdan  so‘ng  chiqib  ketish.  Bu  asosida  aksariyat  Yevropa 
mamlakatlarining  chempionatlari  o‘tkaziladi.  Bunday  tartib  o‘zining  afzal 
tomonlariga  ega.  Badmintonchilar  chiqib  ketish  tizimi  bilan  o‘ynaganlari  sabab, 
ular  har  bir  o‘yinda  barcha  kuch  va  say-harakatlarini  qo‘llab  o‘ynashga  majbur 
bo‘ladilar.  Shu  bilan  birga,  bu  tizim  ob’yektiv  tarzda  kuchlilarni  aniqlash 
imkoniyatini  beradi,  chunki  bittagina  yutqazish  chempion  bo‘lish  imkoniyatidan 
mahrum  etmaydi.  8  ta  o‘yinchi  o‘z  kuchlariga  muvofiq  joylashtiriladi,  birinchi 
raqam,  eng  kuchli  tepada,  uning  asosiy  raqibi  ikkinchi  raqam,  pastda.  Bu  tasodif 

---

261 
emas,  sport  tamoyili  musobaqalarni  o‘tkazishning  asosidir.  Kuchlilarni  jadvalga 
shunday  kiritish  lozimki,  ular  finaldan  oldin  bir-biri  bilan  uchrashmasligi  lozim, 
qolgan  o‘yinchilar  qur’a  tashlash  bo‘yicha  taqsimlanadi.  Bitta  uchrashuvni  boy 
bersa, keyingi uchrashuvlarda to‘g‘rilashi mumkin. 
Badminton  o‘yinchilarida  volanga  zarba  berganida  juda  ham  nafis  mushak 
hissiyoti bo‘lishi lozim va agarda mushakning massasini ko‘proq rivojlantirsa, bu 
hissiyot  yomonlashadi.  Chaqqonlik  bu  qanday  xilma-xil  harakat  vazifalarini 
bajarishda o‘z tanasini mukammal tarzda egalik qilish mahoratidir.  
Badmintondagi chaqqon o‘yinchi maydonda yugurish, sakrash ham oldinga 
qadam  tashlash,  ham  yiqilishlardan  foydalanadi.  Faqatgina  chaqqongina  sportchi 
patli koptokchaga raketka bilan mohirona zarbalarni turli holatlarda va o‘yinning 
doimiy o‘zgarayotgan sharoitlarida amalga oshirishi mumkin. 
 
Mavzu:
 Badminton o‘yin texnikasi va taktikasining tasnifi. 
Reja 
1. Badminton o‘yinidagi holat va harakatlanishlar.  
2. Badminton o‘yin texnikasini tasnifi.  
3. Badminton o‘yin taktikasini tasnifi.