Oliy va 0 ‘rta maxsus ta’lim vazirligi n. M. Ziyavitdinova, Y. M. O‘rinov, Sh. N. Xayitov menejment

10.5-jadvalda
  keltirilgan.  Iqtisodiyotni  erkinlashtirish  sharoitida 
h ar  bir tashkilotning  asosiy  m aqsadi  bankrot b o ‘lm aslik yoki  bozor 
sharoitida  «tirik  qolish»,  yashab   qolishdir.  M a’Iumki,  tashkilot  har 
q anday  m aqsadga  erishishi  uchun  avval  bozor  sharoitida  saqlanib 
q olinishi kerak.
Foyda olish 
O 'sish
B ozor ulushi 
Ijtim oiy javobgarlik
Ishchilam ing manfaati
M ahsulot sifati va 
xizm at
T adqiqot va rivojlanish
Diversifikatsiya
Sam aradorlik
M oliyaviy barqarorlik 
1 0.5-chizm a.  T a sh k ilo tn in g
O lingan foydaning absolyut m iqdori 
O lingan  foydaning, ishchilar sonining va shunga o ‘xshash 
ko'rsatkichlam ing o ‘sishi 
Tashkilotning jam i sanoat savdosidagi  ulushi. 
T ashkilotning faoliyat yuritayotgan jam iyatdagi m as’uliyatni 
tan  olishi.  Jam iyatdagi diskriminalsiya, tabiat m uhofazasi kabi 
turli muammolarni yechishda  yordam  berishi. 
Ishchilam ing ish  sharoiti  hamda ularning m anfaati to ‘g ‘risida 
g‘amxoErlik qilish.
T ashkilot  ishlab chiqaradigan m ahsulot yoki  xizm atning yuhori 
sifatda b o lish in i ta'm inlash.
Y angi  innovatsion  mahsulot va jarayonlar yaratishda 
muvaffaqiyatga erishish.
Y angi bozorlami aniqlash va egallash. 
lloji b oricha kam  resursdan iloji boricha ко  proq  mahsulot yoki 
xizmat  ishlab chiqarish.
M oliyaviy ko'rsatkichlam ing barqaror o ‘sishini ta ’minlash. 
m a q s a d la r  tizim i.
Tashkilotning  ra s m iy   m a q sa d i  deganda,  jam iyatga  rasmiy 
ravishda  e ’lon  qilingan  h am da  turli  jam oatchilik  guruhlarga 
anglatilgan  m aqsadlar  tushuniladi.  Tashkilotning  nizom i,  rahbar 
to m onidan  berilgan  intervyu  va  rasmiy  e’lonlar  bilan  bir  qatorda 
y illik   hisobotlarda  k o ‘p  uchraydigan  rasmiy  m aqsadlar  odatda 
jam o a tc h ilik   nuqtai  nazari  bilan  to ‘g ‘ri  kelm aydi.  Ya’ni  rasmiy 
m aq sad   jam iyatni  tashkilot  tutgan   biror-bir  y o ‘nalish  (m aqsad)ga 
ishontirish uchun e’lon qilinadi.  Bundan k o ‘zlangan natija m aqsadni 
e ’lon  qilish  emas,  balki jam iy atn i  ishontirish.  Tashkilot jam iyatdagi
182

---

turli  guruhlar  bilan  m uloqotda  b o ‘lgani  sababli  uning  rasm iy 
m aqsadlarida nom utanosiblik m avjud  boMadi.
Bitta  guruhga  aytilgan  m aqsad  ikkinchisiga  aytilganiga  zid 
boMishi  m um kin.  Turli  jam oalar  tashkilotni  turli  m ezon  asosida 
baholagani  uchun  tashkilot  o ‘z  m aqsadini  ana  shu  turli  m ezonlar 
negizida  shakllantirishi  kerak  boMadi.  N atijada  am alda  boMmasa- 
da,  m a’no jihatdan  bir-biriga zid  m aqsadlar  vujudga  keladi.  M isol 
uchun, biror-bir korxonada m a’m u riy atk asab a uyushm asi bilan oylik 
maosh  m iqdorini  kelisholmagan  deylik.  Bunday  sharoitda  kasaba 
uyushm asiga  «agar  aytilgan  m iqdorga  k o ‘nm asangiz  korxonani 
bankrot  eMon  qilib,  boMaklab  sotib  yuboram iz»  deydi.  B u  orada, 
vaziyatni xavotir bilan  kuzatib turgan  iste’m olchilarga «korxona har 
qanday holatda ham bankrotlikdan chiqadi» deb eMon qiladi. K asaba 
uyushmasi  va  iste’molchilarga  m a ’lum  qilingan  m aqsad  bir-biriga 
teskari,  zid  boMsa-da,  yolg‘on  em as.  Balki  bitta  haqiqatning  ikki 
tomonidir.
Yoki,  m asalan,  bozordagi  b iror-bir  savdo  do ‘konini  olaylik. 
H ukum at qarori  bilan yangi  loyiha asosida  bozor qayta  quriladigan 
va  natijada  d o ‘kon  buzilish  arafasida  turgan  bir  holatda,  tadbirkor 
hukum at  va  mahsulot  oboroti  uchun  olingan  qarz  egasi  bilan 
m uloqotda  boMadi.  Tadbirkor  hukum atga