Oliy o‘quv yurtlariga tayyorlanuvchilar uchun

Matnni o‘qing va ushbu matn asosida tuzilgan topshiriqlarni 

bajaring. 

1

.  Mo‘g‘ul    imperatori    Chingizxonning    nabirasi    Xulagu  

Bag‘dodni  qo‘lga    olib,    shaharni    boshdan    oyoq    talon-taroj  

qiladi.  Bu  qirg‘inbarotda  400  ming  kishini  qatl  ettiradi.  Bir  

necha  asrlik  masjidlar,  saroylar,  

kutubxonalar    Xulagu    navkarlari    tomonidan    yakson    qilinadi. 

Shahar    tashqarisiga    qarorgoh    qurdirgan    zolim    hukmdor    bu  

yerning  eng katta  olimi  bilan ko‘rishmoqchi  bo‘ladi.  Tabiiyki,  

---

 

7 

 

hech  qaysi  olim  Xulagu bilan  uchrashishga  talabgor  bo‘lmaydi.  

Shunda  Qozixon  ismli  yosh  olim hukmdor  qarshisida  chiqadi.  

U    o‘zi    bilan    bittadan    tuya,    echki    va    xo‘roz  olib    boradi.  

Yigitning  boshidan  oyog‘igacha  qarab  chiqqan  Xulagu  yosh 

olimga: 

–    Qarshimga    olib    chiqish    uchun    qidirib-qidirib    seni  

topishdimi?  – deydi.  

2

.  –    Agar    mendan    kattarog‘ini    kutayotgan    bo‘lsang,    u  

tashqarida  turibdi,  –  tuyani  ko‘rsatadi  Qozixon.  –  Agar  sen  

soqolli  olimni  tilasang,  u ham  bor:  ovozi  o‘tkiri  kerak  bo‘lsa,  

unisini  ham  olib  kelganman,  –  deb echki  va  xo‘rozga  ishora  

qiladi.  Xulagu  ro‘parasida    turgan  Qozixonning  oddiy   odam  

emasligini  sezib, unga  savol  beradi: 

–  Ayt-chi,    meni    sening    yurtingga    kim    va    qanday    sabab  

yetaklab  keldi? 

Yosh  olim  juda  og‘ir  gapni  aytibdi: 

3

. –  Seni bu yerga bizning a’mollarimiz  yetaklab  keldi. Shukur  

qilishni unutib,  kayf-safoga  berildik.  Maqom,  mavqe  va  dunyo  

ortidan  quvdik. Alloh  bergan  nematlarini  qaytarib  olish  uchun  

seni  yubordi. 

Shundan  so‘ng  Xulagu  keyingi  savolini  beribdi: 

–  Yaxshi,  meni  bu  yerdan  kim  ketkiza  oladi? 

–  O‘zligimizga  qaytib, bizga  ato etilgan nematlarning  qiymatini 

bilib,  tavba  qilsak,  bir-birimiz  bilan tortishishdan  voz  kechsak,  

ana  o‘sha payt  sen  bu  yerda  turolmaysan!  –  deb  javob  beribdi  

Qozixon. Xulagu  yosh  olimning  aqliga  tan  berib,  uni  omon  

qoldirgan  ekan.  

29.    Ushbu  matnni  o‘qing  va  raqamlab  ko‘rsatilgan  bandlarida 

ro‘y bergan xatoliklar turi moslashtirib ko‘rsatilgan to‘g‘ri javobni 

belgilang. 

a) imloviy xatolik; b) ishoraviy xatolik (punktuatsion); c) uslubiy 

xatolik (qo‘shimcha qo‘llash bilan bog‘liq xatolik). 

A)1-b, 2-a, 3-c     B)1-a, 2-c, 3-b 

C)1-c, 2-b, 3-a     D)1-b, 2-c, 3-a 

 

30. Ushbu matnni o‘qing va matnning uchinchi bandidagi