Oliy o‘quv yurtlariga tayyorlanuvchilar uchun

ASOSIYU FANLAR 
Ona tili va adabiyot 
46. 
O‘tgan asrlarda urushlar jahon tarixining tub burulishi nuqtasi bo‘lgan 
bo‘lsa, hozirgi va bundan keyingi o‘zgarishlar tabiiy ofatlar, pandemiyalar 
ta’sirida yuzaga kelishi kutilmoqda. Xususan, oxirgi o‘n yillikda viruslar 
tarqalishi orqasidan sodir bo‘layotgan pandemiyalar jahon iqtisodiyotiga va 
odamlar tumush tarziga jiddiy ta’sir o‘tkazmoqda. Amerikalalik taniqli 
epidemiolog Stefen Morz fikriga ko‘ra, yerdagi 50 000 turdagi umurtqali 
jonzodlarning har biriga xos bo‘lgan, taxminan, 20 xildagi virus mavjud. 
Biologlarning fikricha, yuqumli kasalliklar qo‘zg‘atuvchisi bo‘lgan viruslarning 
tarqalishi qator sabablar bilan bog‘liq. Shulardan biri insonlar tomonidan 
sinashta bo‘lmagan yovvoyi hayvonlarning iste’mol qilinishidir. Shuningdek, 
o‘rmonlarning yo‘q qilinib, yerlarning o‘zlashtirilishi ham tabiatda yashirinib 
yotgan viruslarni yuzaga chiqarmoqda. Iqlim isishi natijasida eriyotgan tog‘ 
muzliklarida millionlab yillardan buyon saqlanib qolgan viruslar ham qayta 
uyg‘onmoqda.
(1, 2, 3)
 
Ushbu matnga mos sarlavha qaysi javobda berilgan? 
A) Jahon tarixidagi burilishlar.
B) Viruslar – inqirozga vorislar.
C) Inson ekologiyaga, tabiat esa inson hayotiga tahdid solmoqda.
D) Inson va tabiat: qachon sulh tuzamiz? 
47. Matn asosida viruslar tarqalishiga sabab bo‘layotgan inson omillarini 
ko‘rsating. 
1. Sinashta bo‘lmagan yovvoyi hayvonlarni iste’mol qilish. 
2. O‘rmonlarni yo‘q qilib, yerlarni o‘zlashtirish. 
3. Azon qatlamining yemirilishi. 
4. Jahon urushlarining yuz berishi. 
A) 1, 2, 3, 4 B) 1, 2, 4 C) 1, 2 D) faqat 1 
48. … - yuqumli kasallikning bir necha mamlakat, qit’ada yoppasiga tarqalishi
A) epidemiya B) pandemiya C) azimuth D) ekologiya 
49. Qaysi javobdagi fikr to‘g‘ri emas? 
A) 
Egalik qo‘shimchalari ko‘rsatish olmoshlariga qo‘shilsa, tovush ortishiga olib 
keladi.
B) 
demoq, yemoq so‘zlariga nisbat qo‘shimchalaridan o‘zlik va majhul 
nisbatlarigina qo‘shilsa tovush ortishi kuzatiladi. 
C) 
bunisi, shunisi so‘zlari tarkibida ikkitadan egalik qo‘shimchasi mavjud. 
D) 
navoiyning zuryodimiz birikmasida qaralmish tarkibida bog‘lama egalik 
qo‘shimchasidan so‘ng qo‘shilgan. 
50. Qaysi javobda bog‘langan qo‘shma gap berilmagan? 
A) Shogirdlar qancha ko‘p bo‘lsa, ko‘ngil qafasi shuncha ravshanroq bo‘ladi. 
B) Arzigulning gapiga kimdir pastdan javob qaytardi, lekin uni Mashrab
eshitolmadi. 
C) Men kuyladim goh dilda kadar, Goh sevinib she’r to‘qiyman men. 
D) Tovus o‘zining chiroyli patlarini ehtiyot qiladi, vijdonli odam esa
o‘zining sharaf-u shonini saqlaydi. 
51. Bulbul navosi ko‘ngillarni shod aylaydi. 
Ushbu gapdagi aniqlovchili so‘z birikmasida hokim bo‘lak qaysi gap bo‘lagi 
vazifasini bajargan? 
A) aniqlovchi B) ega C) to‘ldiruvchi D) kesim
 
52. Asosi shakldoshlik xususiyatiga ega bo‘lgan orttirma nisbatdagi yasama 
fe’llar qatorini belgilang. 
A) 
bo‘ylatmoq,
quvlatmoq 
B) 
o‘ylatmoq, sovitmoq 
C) 
orttirmoq, yutqazmoq 
D) 
ishlatmoq, vang‘illatmoq 
53. Qaysi gapdagi turli turkumdagi sodda yasama so‘zlar o‘zaro bir xil so‘z 
turkumiga mansub so‘zlardan yasalgan? 
A) 
Davlat tili rasmiy amal qiladigan doiralarda o‘zbek adabiy tilining amaldagi 
ilmiy qoidalari va normalariga rioya etiladi. 
B) 
Betobligim haqidagi tibbiy ma’lumotnoma ilova qilinadi. 
C) 
Yotoqxonada yashovchilar belgilangan tartib-intizom va tozalikka rioya