Oliy nerv faoliyati tiplari

Alkogolning miyaga ta`siri


Alkogolning markaziy nerv sitemasiga ta`siri natijasida eng avvalo odamning ruxiy xolati o`zgaradi, nerv ho`jayraning funktsiyasi buziladi va parchalanadi.
Alkogol organizmning barcha hujayralariga va eng avvalo bosh miyaning hujayralariga zaharli (toksik) ta`sir etadi. Hozirgi vaqtda juda ko`p yangi eksperimental ma`lumotlar borki, ular ruxiy xolatining va alkogol ta`sirida uning o`zgarishining fiziologik mexanizmini ko`p jihatdan oydinlashtirib boradi.
To`qimalarda to`xtovsiz ravishda juda oz mikdorda etanol ajralib turishiga qaramay, markaziy nerv sistemasi funktsiyasining boshqarilishi fiziologik mexanizimning zanjirida zarur zveno hisoblanadi, lekin organizmga ko`p kirganda keng ta`sir kuchiga ega bo`lgan zaharga aylanadi.
Ichilgan alkogolning 30 foizidan ko`progi miyaning nerv hujayralarida qoladi. Shuni aytish kerakki, etanolning eng ko`p qismi limbik sistemasiga, miyachaga, katta yarimsharlar po`slog`ining ko`rish zonasiga kelar ekan. Xatto kam ichkilik ichilganda ham miyaning har xil qismlari turlicha zararlanar ekan.
Alkogol ta`sirini nerv hujayrasida beradigan moddalar almashinuvi jarayonida umumiy ta`siri, nerv impulslari berilishiga o`ziga xos ta`siri va nerv impulslari modulyasiga ta`siri bilan ifodalash mumkin.
Alkogol birinchi navbatda bosh miya po`stlog`ining oliy markazlari zararlanadi. Ichki tormozlanish susayadi, buning natijasida idrok etish va informatsiyani o`tkazish susayadi. Natijada odam boshqalarning gapini eshitmaydigan bo`ladi, nutqning rovonligi buziladi, o`zini boshqara olmaydi. mast odam o`ziga juda ishonadigan bo`ladi. aqli pasayadi. Unga guyoki qobilyati yaxshilanib, har qanday masalani tez va to`g`ri xal qilaoladigandek tuyuladi.
Barcha gumon, g`am-tashvish va qiyinchiliklar yuqoladi, hamma narsani yengish mumkin bo`ladi. Mast odam beparvo bo`lib qoladi. U xech qanday sababsiz, goh quvnoq, g`amgin bo`lib kolli, xatto yig`laydi harakterining shaxsiy belgilari namoyon bo`ladi.
Quvnoq odam maet bo`lsa yanada ochilib ketadi, gamgin odam yan ada tundlashadi. ta`sirchan va qupol odam yanada qo`pollashadi. Maslik boshlanishida bosh miya po`stlog`ining ostki qismlariga tomozlovchi bo`lib ta`sir etadi.
Alkogol eng avvalo jiyasiy fuktsiyani boshqaruvchi dientsefal va gipotoltamus markazlariga ta`sir etadi.
Bir marta spirtli ichimlik ichganda, etanol ayniqsa atsetaloldegid organizmda 15-20 kungacha saqlanadi. Chunki etanolning asosiy qismi adsorbtsiyalanib, miya hujayralarida ushlanib qoladi.
Nerv sistemaning funktsiyasiga alkogolning ta`sirini o`rganib quyidagi xulosaga kelish mumkin.

• 
  Etanol, ayniqsa uning oksidlanish maxsuloti bo`lgan atsetalaldegid markaziy nerv sistemasiga o`ziga xos ta`sir etib, kayfiyatni o`zgartiruvchi tabiy modulyator bo`lgan peptid-regulyatorlar (endofinlar va boshqalar)ning sintezlanishini oshiradi. Buning natijasida odam alkogolning dastlabki ijobiy keyinroq salbiy illyuziyasiga tushib qoladi.
  
• 
  Moddalar almashinuvi natijasida struktura va fermentativ oqsillarning funktsiyasi buziladi, membranalarning o`tkazuvchanligi ortadi, hujayralarni energiya bilan ta`minlanishi pasayadi, nerv jarayonlarining aktivligi pasayadi, butun nerv sistemaning funktsional holati yomonlashadi.
  
• 
  Alkogol ta`sirida miya turli bo`limlarining o`zaro ta`siri o`zgaradi, buning natijasida ruxiy va samatik o`zgarishlar yuz beradi.