Олинмайдиган тиш протезлари хабилов Н. Л., А. Н. Акбаров, О. У. Арсланов, Ф. К. Усмонов, Н. С. Зиядуллаева

СУНЪИЙ ҚОПЛАМАЛАРНИ ҚЎЛЛАШГА КЎРСАТМАЛАР.


1. Тишнинг кариес, унинг асоратлари ёки бошқа сабаблар оқибатида кучли емирилиши сунъий копламаларни қўллашга шартсиз кўрсатма бўлиб ҳисобланади. Яъни, бошқача қилиб айтганда, пломба ёки қистирма билан бартараф қилиб бўлмайдиган тиш коронкаларининг нуқсонлари кўрсатма бўлиб ҳисобланади.

2. 
   Қатор ҳолатларда метал коронкалар кламмерлар учун таянч бўлиб хизмат қилувчи, айниқса агар уларнинг клиник формасини ўзгартириш керак бўлган, тишларни қоплаш учун қўлланилади.
   
3. 
   Кўприксимон протезлар, яъни таянч копламалар, билан даволашда фиксация қилиш учун.
   
4. 
   Емирилишнинг янада ривожланишини олдини олиш учун патологик емирилишда.
   
5. 
   Тишларнинг аномалияли шакли, ранги, структурасида.
   
6. 
   Турли ортодонтик ёки жағ-юз аппаратларини маҳкамлаш учун.
   
7. 
   Пародонт касаллиги ва жағнинг синишида шинирлаш учун.
   
8. 
   Дори воситаларини ушлаб туриш учун.
   
9. 
   Эстетик кўрсатмалар (фарфорли, пластмассали ва комбинацияланган копламалар).
   

Интакт тишларни копламалар билан қоплаш, агар бу тиш протезларининг конструктив хусусиятлари билан чақирилмаган бўлса, қарши кўрсатма деб ҳисоблаш зарур. Қирра ёки чўққи пародонти соҳасида бўлган сурункали яллиғланиш ўчоқлари охиригача даволанмаган тишлар, кучли ифодаланган патологик ҳаракатчанлиги бўлган тишлар (Энтин бўйича III даража); тишнинг умумий ҳолати ёмон бўлганида коронкалар билан қопланмайди.
Коплама нимадан тайёрланганлигига қарамай, у:
тишларининг табиий коронкаларига шакли ва ранги бўйича мос келиши; атроф тўқималарига нисбатан нейтрал бўлиши, аллергияни, кимёвий таъсирни ёки ушбу тўқималарнинг физик жароҳатланишини чақирмаслиги лозим.
Сунъий копламаларнинг турлари. Уларнинг характеристикаси.
I. Ишлатилиши буйича
1 . Вақтинчалик
2. Доимий
II. Функцияси бўйича
1. Тиклантирувчи
2. Таянч
3. Фиксация қилувчи
4. Провизор копламалари ёки ҳимоя қалпоқчалари.
Биринчиси тишларнинг анатомик шаклини тиклаш учун қўлланилади, иккинчиси асосан кўприксимон протезлар таянчи учун, учинчичси эса ечиладиган пластинкали ва ёйли протезлар ёки махсус аппаратларни (ортодонтик, жағ-ортопедических ва ш.ў.) фиксация қилиш учун фойдаланилади. Провизор коронкалари ёки ҳимоя қалпоқчалари доимий коронкаларни тайёрлаш вақтида чархланган тишларни ҳимоя қилиш учун қўлланилади.
III. Конструкцияси бўйича

1. 
   тўлиқ, яъни тишнинг барча юзасини қопловчи;
   
2. 
   экваторли, яъни тишнинг экваторига етиб борувчи;
   
3. 
   штифтли копламалар;
   
4. 
   телескопик коронкалар;
   
5. 
   дарчали ёки фенстер-коронкалар.
   
6. 
   яримкопламалар (тўртдан уч қисмли копламалар) – тишни орал, чайнаш ва апроксимал юзалардан ўраб туради.
   
7. 
   Жакетли.
   

8) Чўгирли (культяли) қопламалар (анчагина ёки тўлиқ емирилган табиий тишларнинг тож кисмини тиклаш учун чуқурлаштирилган қопламалар)
IV. Тайёрлаш усули бўйича
1. Чоксиз
- эзиб тайёрланган
- қуйма
- полимеризациялланган
- куйдириш усулида тайерланган
- фризеровка усулида тайерланган
2. Чокли
- кавшарланган.
V. Материали бўйича
1. Метал
- 900- пробали олтин
- кумуш-палладийли қотишма (КПҚ)
- зангламайдиган пўлат
- кобалт-хромли қотишма (КХҚ) – қуйма коронкалар учун
2. Пластмассали
3. Фарфорли
4. Диоксид цирконли
5. Комбинацияланган:
- металл-пластмассали
- металл-керамик
-диоксидциркон-керамикали