Olingan joyi va vaqti: Toshkent, Murodovdan 40 so’mga sotib

Muzey binosiga qo \ila dig an tala blur quyidagilar:
l.Tarix, madaniyat yodgorliklari, 
kolcktsiyalar saqlanishga 
shaioitlar yaratilganligi.
Muzey binosi mustahkam bo’lishi, joylashgan yeridagi ob-havo 
shaioitlari moslashtirilgan bo’lishi zamr. Kollektsiyalar saqlash 
uchun xonalarda niaxsus mikroiqlim sharoitlari (havo namligi, 
yorug’lik, biologik sharoitlar), talon taroj etish, vandalizm aktlari 
yon; "indan muhofaza etuvchi texnik tizim mavjud bo’lishi kerak.
i.Ilmiy-ma'rifiy tashkilot sifatida 
faoliyat yuritish 
uchun 
sharoitlar ta'minlanish.
Suriing uchun, albatta, namoyish etish, rekreatsion va xizmat 
ko’i::atish bo’limlari 
inaydoni to ’g ’ri belgilanganligi ahamiyatli. 
MaVuzalar va bosliqa ommaviy tadbirlar uchun xonalar bo’lishi, 
tashiif byuruvchilar uchun maqbul sharoitlar yaratilshi sainaralidir, 
B.Muzeyda ilmiy izlanish faoliyati yo’Iga qo’yilganligi.
Buning majburiy sharti kutubxona, ilmiy xodimlar uchun xonalar, 
nasliriyot mavjudligi, kollektsiyalar yuzasidan izlanish mumkinligi.
I.Rino maydoiiining namoyish etilayotgan va saqlanayotgan 
kollektsiyalar hajmiga mosligi.
jtiinoiy hayot rivoji ekspanat, kollektsiyalar soni oshishiga, bu 
esa nuzeylar kengaytirilishini talab etadi.
M avjud m uzey tarni kenguytirish to ’rt usu li m avjud:
1.Mavjud binoni rekonstruktsiya qilish (yer osti xonalari qurish , 
bo’sh yerlarga xonalar qurish)
i. Muzey yaqinidagi binolarni qo’shib yuborish
S. Filiallar tashkil etish.
4. Muzey binolari loyihasida kengaytirish imkoniyatlarini ko’zda 
tutish bu masalani yechimida katta ahamiyat yordam beradi.
36

---

Muzey binolarini qurilishi tarixi va evolyutsiyasi. Rossiyadagi ilk 
muzeylar - bu Qirol Palatasi 
va Pyotr I kollektsiyasi - 
Kunstkamcralaridadir.XVIlI acp 20 yillarida I Mattomov loyihasi 
bo’yicha 
qurilgan 
Kunstkamcrada 
kutubxona, 
laborotoriya, 
observatoriya, ilmiy yig’ilishlar uchun maxsus xonalar bo’lgan. 
Kunskamerada arxeologiya va etnografiya bo’limlari, 
tarixiy 
qadriyatlar, ilmiy xarakterdagi ckspanatlar bo’lgan. Kunstkameraning 
XVIII asrda qurilishi o ’z davrining ulkan yutug’i edi .I.V.Egotov 
loyhasi bo’yicha 1810 yili qurilgan 
Qirol palatasi binosi, muzey 
sifatida, o ’sha davrdagi saroy va jam oat binolaridan deyarli farqi yo’q. 
Muzey buyumlari inter'erda asosiy o ’rinda emas, balki ichki bezak 
sifatida foydalanilgan. 1755-1763 yillarda I.G Bryuing loyihasi 
bo’yicha qurilgan San-Sisidagi rasmlar galeriyasi, Germaniyadagi 
san'at asarlari namoyish etish uchun qurilgan ilk binodir. Bu bino bir 
qavat bo’lib, uning asosiy maydonini ko’rgazma zali egallagan.XIX 
asrga kelib muzey o ’z vazifalari mohiyatini o ’zgartirdi. Ilgari noyob 
buyumlar yig’indisidan 
u 
keng 
omma 
uchun 
mo’ljallangan 
tizimlashtirilgan yodgorliklar to ’plami, ma'rifiy-madaniy tashkilot, 
ilm va san'at dargohiga aylandi.XVIIl asrdan XIX asr 70-yillarigacha 
Germaniyada ko’plab muzeylar ochildi.Ulardan ko’plari tarixiy 
binolami ibodatxonalar (Sittoddagi 
shahar muzeyi, Stcndaldagi 
muzey) burjuaziya xonadonlari (Vismardagi shahar tarixiy muzeyi, 
Plotscndagi muzey), qal'alar (Belgiyadagi, Fraybergdagi muzeylar) 
moslashtirish natijasida vujudga keldi. Shu bilan birga yangilari ham 
qurildi: Bcrlindagi eski va yangi muzeylar, Drezdendagi milliy- 
golIeriya.Rossiyada bu davrda, 1865 yili Dj. Torichilli tomonidan 
Kerchdagi qadimiyliklari muzey binosi loyihalashtirildi. 1852 yili 
yangi crmitaj binosi (Leo Klents loyihasi bo’yicha)qurilishi bitkazildi. 
Usaroy kompleksi bir qismi bo’lib, Rossiyadagi tashrif buyuruvchilar 
uchun ochiq bo’lgan birinchi tarix- san'at muzeyi edi. XIX asr 70- 
yillaridan boshlab Rossiyaning turli shaharlarida omma uchun ochiq 
muzeylar qurildi.Rossiyada 
imperator hokimiyati yo’qotilgach, 
xalqning madaniy-ma'rifiy holatini oshirish maqsadida ko’plab yangi 
muzeylar ochildi. Mavjud tarixiy binolar bunday talabni qondira 
olmasdi.