Olimov Saidislomning “Eng yaxshi ilmiy maqola” tanlovi uchun yozgan maqolasi

Andijon viloyati Marhamat tumani XTB ga qarashli 27-sonli umumiy o’rta ta’lim maktabi tarix fani o’qituvchisi Olimov Saidislomning

“Eng yaxshi ilmiy maqola” tanlovi uchun yozgan maqolasi.

“O’quvchilarni ta’lim olishga yanada qiziqtirish uchun ilm olishning diniy va dunyoviy foydalarini tushuntirish.”

Barchamizga ma’lumki, shaxsan Prezidentimiz tomonidan yurtimizda ta’limni rivojlantirishga oid qator islohotlar amalga oshirilib kelinmoqda. Birgina Prezident Shavkat Mirziyoyevning 2020-yil 24-yanvarda Parlamentga qilgan murojaatnomasida xalq ta’limini rivojlantirishni belgilab beruvchi qator bandlar keltirilgan. Jumladan, 2020-yilda 36 ta yangi maktab qurilib, 216 tasi kapital ta’mirdan chiqarilishi, bu ishlarga esa 1.7 trln so’m mablag’ sarflanishi rejalashtirilganligi aytib o’tilgan. Qolaversa, joriy yilda 55 ta xususiy maktab tashkil etilib, ularning respublikadagi umumiy soni 141 taga yetkazilishi belgilandi.¹ Shu faktlardan ham ko’rinib turibdiki, Vatanimiz raxbari yosh avlodni bilimli bo’lishiga astoydil intilmoqda va buning uchun yetarli sharoitlar yaratib bermoqda.

O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 41-moddasida: “Har kim bilim oish huquqiga ega. Bepul umumiy ta’lim olish davlat tomonidan kafolatlanadi. Maktab ishlari davlat nazoratidadir”² - deb yozib qo’yilgan. Aynan shu ham eng katta imkoniyatlardan biridir. Chunki, birgina AQSH ni oladigan bo’lsak u yerda o’rta maktablarda o’qish narxi- 10676 dollarni, boshlang’ich maktablarda o’qish esa 9638 dollarni, yuqori maktablarda o’qish esa 14522 dollarni tashkil etadi. Biz esa 1-sinfdan, ya’n,i boshlang’ich sinfdan to 11-sinf, ya’ni, yuqori sinfgacha bepul ta’lim olamiz. Lekin afsuski, shunga qaramay juda ko’p hollarda bilim olishga loqayd, maqsadsiz o’quvchilarni ko’ramiz. Axir ilm olish ikki dunyo saodatini keltiradi. Ota-bobolarimiz qo’llarini duoga ochganda Allohdan aynan ikki dunyo saodatini tilaydilar-ku. Bu saodatga erishishning oson yo’li foydali ilm olishdir.

Ilm olishning dunyoviy foydalariga keladigan bo’lsak, eng avvalo biz qaysi kasbni tanlashimizdan qat’iy nazar, maktabda olgan umumiy bilim zarurdir. Chunki, shifokor ham, iqtisodchi ham, sportchi ham ona tilini, matematikani, biologiyani, tarixni va boshqa fanlarni bilishi zarur. Oddiy misol sportchi faqatgina jismonan barkamol bo’lib, zehni o’tmas bo’lsa yuqori natijalarga erisha olmaydi. Chunki, unga matematik aniqlik, o’zining biologik holatini nazorat qilish va o’zi shug’ullunayotgan sport va sportchilar haqida ma’lumotlar zarur. Bularning barchasini mujassamlashtirgandagina u g’olibga aylanishi mumkin.

Ikkinchidan, siz maktabda yaxshi o’qib, kerakli bilimlarni egallab oliy o’quv yurtlariga davlat granti asosida o’qishga kirsangiz, to’rt yil davomidagi shartnoma puli oila byudjetida qoladi, ya’ni, o’rta shartnoma narxini 12mln deb olsak, siz oilaga 48 mln so’m foyda olib kelgan bo’lasiz.

Uchinchidan, ota-onangizda faxrlanish tuyg’usi bo’ladi. Farzandini aqlli va yetuk inson bo’lib ulg’ayotganini ko’rish, har bir ota-ona uchun bitmas tuganmas baxt va cheksiz quvonchdir.

To’rtinchidan va eng asosiysi, siz kerakli kadr bo’lib yetishasiz. Bu raqobat bozorida eng asosiy rolni egallaydi. Yangi asr Yevropa tarixida “Ishchi aristokratiyasi” atamasi vujudga kelgan. Bu degani ishchilar yoki kasbkorlar orasidagi yetakchi. Masalan siz va do’stingiz shifokor yoki quruvchi, qaysi biringiz kasbingizni barcha jihatlarini yaxshiroq bilsangiz, o’sha yuqoriroq darajada turadi. Zero, Alloh taolo Qur’oni Karimda marhamat qiladi: “Ayting: “Biladiganlar va bilmaydiganlar teng bo’lurmi?!” (Zumar surasi 9-oyat)

Shu mavzuni davom ettirgan holatda ilm olishning diniy foydalari, oxirat dunyosi saodatini keltirib o’tsak. Ma’lumki, ilm so’zi Qur’oni Karimning 811 joyida turli ma’nolar bilan kelgan. Islom dini-insonlarni ilm olishga, bilimli, ma’rifatli, ziyoli bo’lishga targ’ib qiluvchi muqaddas dindir. Biz ham ushbu dinga sig’inib, Alloh buyurgan amallarni bajaramiz, alhamdullillah.

Imom Ahmad va Ibn Mojalar Anas ibn Molik(r.a.)dan rivoyat qilgan hadisda Payg’ambarimiz Muhammas (s.a.v): “Ilm talab qilish har bir muslim va muslima uchun farzdir” ³deb ta’kidlaganlar. Bundan ko’rinib turibdiki ilm olish-farz, ya’ni, qilinmasa katta gunoh bo’luvchi amal ekan. Biz esa ilm olib farzni ado etib, katta savoblarga erishishimiz mumkin ekan. Bundan tashqari ilmu-ma’rifat –Alloh taoloning ulug’ ne`mati, sovg’asi bo’lib, uni faqat yaxshi ko’rgan bandalariga beradi. Ilm ahlini boshqalardan, hatto, farishtalardan ham ustun qo’yadi.

Odamlarga davomli tarzda foydasi tegib turadigan amal “Sadaqatul joriya” ,ya’ni, savobi to’xtab qolmaydigan xayr-ehson,sadaqa deb nomlanadi.

Ibn Moja (r.a.) “Sadaqatul joriya” haqida rivoyat qilinishicha, Payg’ambarimiz Muhammad (s.a.v): Odam bolasi vafot etgandan keyin undan butun amali kesiladi, faqat ushbu amallarning savobigina qiyomatgacha uning orqasidan borib turadi: