|
Микрософт
ва
Парла
нинг
мутахассислари индивидуализацияга ундов берган холдаги сунъий
интеллектли рақамли электрон ўқитувчилар яратиш устида ишламоқдалар.
Яқин йиллар ичида қандай соҳа мутахассислари сунъий интеллект билан
биринчи навбатда алмашинилади деб номланган ва
Бот.Ме: А
Револутионарй Партнершип ПwC
томониданташкил этилган сўров
натижаларига кўра, технологик экспертлар ва бизнес-менежерларнинг 58%и
206
“
ўқитувчи
” деб жавоб беришган. Бу ерда энг кам фоиз олганлар –
докторлардир:
Шундай қилиб, “
Смартфондаги рақамли электрон ўқитувчилар
” пайдо
бўлиши таълимнинг энг асосий муаммоларини ҳал қилиб бериши мумкин.
Дунёдаги маълумоциз кишиларнинг сони 2015 йил бошига келиб 780
миллион бўлганини ҳисобга олсак, сунъий интеллект асосида таълим
берувчи рақамли электрон тизимлар худди шу саводсизлар сонини
камайтириш учун ёрдам бериши мумкин. Хозирча эса виртуал ўқитувчилар
реал ўқитувчиларга қўшимча тарзда ҳаётимизга кириб келаяпти.
Билл Гейц
фондининг изланишларида келтирилишича, АҚШдаги 170 мактабнинг 50%
ўқувчисигина таълим жараёнида рақамли электрон ёрдамчилардан
фойдаланар экан (
2017 йилда
). Бунинг сабаби, кўпчилик инсонлар хозирча
таълим алгоритмлари орқали ўқишга маънавий жиҳатдан тайёр эмаслар.
Лекин таълим соҳасидан аста-секин инсоннинг сиқиб чиқарилиши ва
уларнинг ўрнини сунъий интеллект эгаллаши кўз ўнгимизда амалга ошаяпти.
Юқоридагилардан келиб чиққан ҳолда ва бизнинг фикри-ожизимизча,
мамлакатимиздаги таълим жараёнига рақамли инновацион усулларни
207
тезкорлик билан ва кенг миқёсда тадбиқ қилишни амалга ошириш учун
зудлик билан қуйидаги чора-тадбирларни амалга ошириш лозим:
Турли хил кўринишдаги таълим турларининг хосил бўлиши таълим
вазирликлари қошида малакали профессор-ўқитувчиларни (
шу
жумладан, нафақага чиққанларни ҳам
) жалб қилган ҳолда рақамли
интерактив электрон китоблар, электрон ўқув қўлланмалари ва алоҳида
фанлар бўйича масофавий таълим курслари тайёрлаш заруриятига олиб
келади (
бу иш ҳозигига ўхзҳаб текинга эмас, балки профессор-
ўқитувчилар билан шартномалар тузиш асосида амалга оширилади
).
Бу эса ушбу ишларни амалга ошириш бўйича республика ишчи
кенгашини (
ташкилотини ёки компаниясини
)
ташкил қилиш
вазифасига олиб келади. Унинг зиммасига республика миқёсида
замонавий ҳамда сифатли рақамли интерактив электрон китоблар,
рақамли электрон ўқув қўлланмалари ва масофавий таълим курслари
тайёрлаш (
ёки уларни чет тиллардан ўзбек тилига ўгириш
) вазифаси
юкланади;
Бу
ишга
мажбурий
тарзда
мамлакатда
информатион
технологияларнинг
тадбиқи
билан
шуғулланадиган
барча
ташкилотларни, таълим муассасаларини, компанияларни ва етакчи
институт ҳамда университетларни жалб қилиш;
Вазирлар маҳкамаси ва Президент девони қошида энг малакали
мутаҳассисларни жалб қилган ҳолда бу ишларни координация қилувчи
ишчи гуруҳлар тузиш;
Барча таълим муассасалари учун рақамли интерактив электрон
китоблар ва рақамли ўқув қўлланмалар ишлаб чиқиш ёки улардан
фойдаланиш кераклигини устувор вазифа сифатида кўрсатиш ҳамда бу
ишларни бажариш бўйича рейтинг кўрсатгичларини аниқлаш
мезонларини ишлаб чиқиш;
Чет элларда ишлаб чиқилган ва апробациядан ўтган биз учин муҳим
бўлган рақамли интерактив электрон китоблар, қўлланмалар, таълим
208
соҳасига
оид
компъютер
ўйинлари,
интеллектуал
таълим
платформалари, масофавий таълим тизимлари, дастурлар ва сайтлари
ўзбек тилига ўгириб, уларни маҳсус республика фондига жамлаб,
интернетдаги таълим порталига жойлаштириш ҳамда барча таълим
муассасаларига фойдаланиш учун тарқатиш;
Ҳар йили энг яхши рақамли интерактив китоблар, ўқув қўлланмалар,
ишга туширилган масофавий таълим платформалари ҳамда таълим
билан боғлиқ компъютер ўйинлари танловини ўтказиш ва ғолибларни
муносиб тақдирлаш ва эришилган натижаларни республика фондига
жамлаб, интернетдаги таълим порталига жойлаштириш ҳамда уларни
барча таълим муассасаларига фойдаланиш учун тарқатиш;
Ҳар йили бир марта республикада яратилган рақамли интерактив
китоблар, ўқув қўлланмалар, масофавий таълим платформалари ҳамда
таълим билан боғлиқ компъютер ўйинлари бўйича анжуман ва
семинарларни республика ва вилоятлар миқёсида ташкил қилиш;
Ўзбекистондаги турли соҳаларда ўрта ва олий таълим олишни истаган
фуқароларнинг ишлаб чиқариш ва бошқа кундалик юмушлардан
ажралмаган ҳолда тўлақонли таълим олишига имкон берадиган
масофавий таълим (
дистанcе эдуcатион
) тизимини ривожланган чет
элларнинг “
дистанcе эдуcатион – МООC – массиве опен онлине
cоурcес
” платформалари андозалари асосида ташкил қилиш ва уларни
зудлик билан ишга тушириш. Бу – биринчидан барча таълим олишни
истовчилар учун тенг имкониятлар яраца, иккинчидан, таълим тизими
учун сарфланаётган маблағларни анча камайтиришга имкон беради ва
учинчидан, ёш йигит-қизлар учун давлат томонидан сарф-ҳаражат
талаб қилмайдиган жуда кўп миқдордаги янги иш жойларини яратади;
Таълим муассасаларидаги профессор-ўқитувчиларнинг иш фаолияти
мониторинги ба баҳоловида уларнинг рақамли интерактив электрон
китоблар, интерактив ўқув қўлланмалар ҳамда таълим билан боғлиқ
209
компъютер
ўйинларини
ишлаб
чиқишлари
ва
улардан
фойдаланишларини ҳам ҳисобга олиш;
Республика миқёсида ишлаб чиқарилган (
ёки таржима қилинган,
мослаштирилган
) рақамли интерактив электрон китоблар ва ўқув
қўлланмалардан барча талабалар ва ўқитувчилар фойдалана олишлари
учун уларни маҳсус таълим порталига (
шу жумладан, вазирликлар ва
таълим
муасасалари
сайтларига,
кутубхоналарга,
ресурс
марказларига
) жойлаштириш мақсадга мувофиқ бўлар эди;
Рақамли интерактив китоблар, масофавий таълим платформалари ва
электрон ўқув қўлланмалар яратган кимсаларни яхшилаб моддий ва
маънавий тақдирлаш ҳам уларнинг сони ва сифати ошишига ижобий
таъсир қилган бўлар эди.
Do'stlaringiz bilan baham: |
