Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2022 йил " " апрелдаги

Антидемпинг, субсидиялар, ҳимоя чоралари 
Тарифларни “ўрнатиб қўйиш” ва уларни барча савдо ҳамкорларига тенг 
равишда қўллаш товарлар савдосининг бир текисда бўлиши учун асосий 
ролни ўйнайди. ЖСТ келишувлари қоидалар асосида ишлайди, аммо улар 
баъзи ҳолларда истисноларга ҳам рухсат беради. Улардан учтаси қуйидагилар: 
•
демпингга қарши кўрилган чоралар (ноҳақ паст нархда сотиш); 
•
субсидиялар; 
•
фавқулодда ҳолатларда импортни вақтинча чеклаш бўйича маҳаллий 
саноатни "ҳимоя қилиш" учун мўлжалланган ҳимоя чоралари. 
Демпингга қарши ҳаракатлар. 
Кўплаб ҳукуматлар ўзларининг маҳаллий 
саноатларини ҳимоя қилиш учун демпингга қарши чоралар кўришади. ЖСТ 
келишуви бундай ҳолатларни қабул қилади. Унинг асосий эътибори 
ҳукуматларнинг демпингга қандай жавоб бериши ёки бера олмаслигига 
қаратилган, яъни, у антидемпинг чораларини тартибга солади. Бу 
"
Антидемпинг келишуви
" деб аталади. (Бу фақат демпингга бўлган 
муносабатга эътибор қаратилади, субсидиялар ва компенсатсия чоралари 
тўғрисидаги битимнинг ёндашувидан фарқ қилади.) ГАТТ (6-модда)
11
мамлакатларга демпингга қарши чоралар кўриш имконини беради. 
Антидемпинг келишуви 6-моддага аниқлик киритади ва кенгайтиради, икки 
шартнома биргаликда амал қилади. Одатда антидемпинг ҳаракати импорт 
қилувчи мамлакатда маҳаллий саноатга етадиган зарарни камайтириш 
мақсадида ўз даромадларини олиб келиш учун муайян экспорт қилувчи 
мамлакатдан маълум маҳсулотга қўшимча импорт божини ундиришни 
англатади. Юқоридаги икки шартнома мамлакатларга ГАТТнинг тарифларни 
“ўрнатиб қўйиш” (binding tariffs) ва савдо ҳамкорларни камситмаслик 
тамойилларига истисно тарзида амал қилмасликка имкон беради. Келишув 
давлатлар Демпингга қарши амалиётлар қўмитасини барча дастлабки ва 
якуний антидемпинг ҳаракатлари тўғрисида зудлик билан ва батафсил 
маълумот беришини, шунингдек, йилига икки марта барча текширувлар 
ҳақида ҳисобот беришларини кўзда тутади. Қарама-қаршиликлар юзага 
11
Article VI, 
General Agreement on Tariffs and Trade 1994, Apr. 15, 1994, Marrakesh Agreement Establishing the 
World Trade Organization, Annex 1A, 1867 U.N.T.S. 187, 33 I.L.M. 1153 (1994)

---

36 
келганда, аъзолар бир-бири билан маслаҳатлашишга чақирилади. Улар 
ЖСТнинг низоларни ҳал қилиш тартибидан ҳам фойдаланишлари мумкин.
 
Субсидиялар ва компенсация чоралари. Субсидиялар ва компенсация