Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ўзбекистон республикаси ислом каримов номидаги тошкент давлат техника

Сиғимлар ҳисоб-китоби.
Кучайтиргич 
каскадидаги 
сиғимлар 
учун 
умумий 
ҳисоб-китоб 
формуласидан фойдаланамиз:
Бунда, 
М
i
 
– сиғимдаги частота бузилишлари коэффициенти; 
f
min 
– минимал частота (пастки чегара), берилган қиймати 100Гц; 
R
i
– кўрилаётган сиғимнинг ўнг ва чап тарафларидаги қаршиликлар 
йиғиндиси, қачон занжирнинг қолган қисми қисқа туташувда. Учта 
ҳисобланаётган
М
i
коэффицентларни мустақил равишда яратамиз: 
М
ср1
=1,005; 
М
сэ
=1,008; 
М
ср2
= 1.39. 

---

25 
Дейлик, R
г
= R
кир
=11548 Ом. 
Е6 стандарт қатордан сиғимлар учуни номинал қийматни қабул қиламиз, 
унда : Сэ =330 мкФ. 
Е6 стандарт қатордан сиғимлар учуни номинал қийматни қабул қиламиз, 
унда : С
Р1
=1 мкФ. 
Е6 стандарт қатордан сиғимлар учуни номинал қийматни қабул қиламиз, 
унда : С
Р2
= 68нФ. Айтайлик, R
г
= 0. 
Е6 стандарт қатордан сиғимлар учуни номинал қийматни қабул қиламиз, 
унда : Сэ =470 мФ. 
Е6 стандарт қатордан сиғимлар учуни номинал қийматни қабул қиламиз, 
унда : С
Р1
= 1,5 мкФ. 
.
2
,
9
1
)
(
2
1
1
2
1
мкФ
M
R
R
f
С
HCР
ВХ
Г
MIN
Р









.
6
,
0
1
)
(
2
1
2
2
2
мкФ
M
R
R
f
С
HCР
K
Н
MIN
Р








.
546
1
1
2
1
2
1
мкФ
M
R
R
f
C
HCЭ
TP
Э
MIN
Э
















.
7
,
1
1
2
1
1
2
1
мкФ
M
R
f
С
HCР
ВХ
MIN
Р








.
6
,
0
1
)
(
2
1
2
2
2
мкФ
M
R
R
f
С
HCР
K
Н
MIN
Р









---

26 
Е6 стандарт қатордан сиғимлар учуни номинал қийматни қабул қиламиз, 
унда : С
Р2
= 680 нФ. 
14.4. 
Токни чекловчи резистор қаршилигининг ҳисоблаш.
Қаршиликни аниқ номиналини топиш учун, бизга яхши маълум бўлган 
Ом қонунини қўллаймиз:
R =U/I 
Унинг занжир қисми учун вариантидан келиб чиқиб резисторнинг 
қаршилиги формуласини оламиз: 
R — чекловчи резисторнинг қаршилини, Омларда;
U
пит Д 
— ёруғлик диоди маебаининг кучланиши;
U
пит 
— электр таъминоти кучланиши, Волтларда;
I 
— ёруғлик диодларидаги номинал ток, Амперларда (махсус 
элементларнинг маълумотларига қаранг). 
Бунда, сочилаётган қувватни ҳам инобатга оламиз. Агар, қаршилик 
қуввати керагидан сезиларли даражада паст бўлса, резистор ҳарорат қизиб 
кетиши туфайли тезда куйиб ишдан чиқади. 
Ёруғлик диодини уланиш схемаси учун резисторнинг рухсат этилган 
қувватининг ҳисоб-китобини қуйидаги формула орқали амалга ошириш 
мумкин: 
Мисол учун, ёруғлик диоди (LED) ни 12 Волт кучланишга эга манбага 
улаймиз.Танланган элементнинг бевосита кучланиши – 3Волт га, номинал 
токи -20 mA га тенг, у ҳолда ҳисобланган қаршилик 600 Омга тенг бўлади, 
радиокомпонентлар қаторининг яқин номиналини танлаймиз – 560 Ом 
ыаршиликка эга резисторни оламиз. Ҳисобланган қувват 0,1575 Ваттга тенг 
бўлгани учун 0,25 Ваттга эга бўлган фаол радиоэлементни танлаймиз. 

---

27 
Ёруғлик 
диоди 
резистори 
қаршилигини 
ҳисоблаш. Бизда 12 Волт кучланишли электр манбаи 
бор, 
ишлатилаётган 
ёруғлик 
диоди 
2 
Волт 
кучланишни талаб этади, ишчи токи эса, 30 mA дан 
иборат.Уланиш схемаси қуйида келтирилган: 
Шундай қилиб, юқоридаги формуладан фойдаланиб, токни чекловчи 
резистор қаршилигини ҳисоблаймиз: R=12-2/0.03= 333. Демак, қаршилик 
номинали 333 Омдан иборат бўлиши лозим. Ҳақитатан, одатда қаршиликнинг 
аниқ қийматини танлаш қийин, шунинг учун қаршиликлар номинал қаторидан 
энг яқин катта қаршиликни танлаймиз.Бизнинг ҳолда, бу 360 Ом қаршиликли 
резистор бўлади (Е24 қаршиликлар номинал қаторидан).