Олий ва ¤рта махсус таълим вазирлиги

ERGASH GAPLI QO`SHMA GAPLARDA TINISH BELGILARINING ISHLATILISHI

Ergash gaplarning bosh gapga bog`lanish yo`llari va tinish belgilari bilan ajratilishini uch qismga bo`lish mumkin:

1.Ergash gaplarning tobe bog`lovchilari orqali bosh gapga bog`lanishi va vergul bilan ajratilishi. 1.1Agar ergash gaplar bosh gapga shuning uchun, chunki, go`yo bog`lovchilari orqali bog`lansa, vergul shu bog`lovchilardan oldin qo`yiladi:
Har kun ortar ko`zlarimda nur,

Shuning uchun yo`q aslo g`amim (H.O)

2.Ergash gap bosh gapga –ki bog`lovchisi orqali bog`lansa, vergul shu bog`lovchidan so`ng qo`yiladi: Bu xonaga shunday jimlik cho`kkanki, go`yo unda hayot butunlay yo`q.

3.Ergash gap bosh gapga bog`lovchi sifatida qo`llangan deb orqali bog`lansa , Vergulshu so`zdan keyin qo`yiladi: Orqada kelayotgan ayollar yetib kelsin deb, Tansiq mashinani ancha berida to`xtatdi.

II. Agar ergash gapning kesimi ravishdosh yoki shart fe’li orqali ifodalansa, vergul kesim vazifasidagi ana shu fe’l shakllaridan keyin qo`yiladi: Gulnor bu yerga kelsa, Nuri darhol biron yumush qildirar edi. Daryo qancha chuqur bo`lsa, u shuncha sekin oqadi.

III.Ergash gapning kesimi sifatdosh bilan ifodalanishi mumkin, bunda sifatdosh uchun,sari, sayin, chog`, payt kabi so`zlar bilan birikadi. Bu holda Vergulergash gapning sifatdosh bilan ifodalangan kesimiga qo`shilib kelayotgan ana shu vositalardan so`ng qo`yiladi: Hammamiz dalaga yo`l olgan chog`da, katta to`y tusini oladi qishloq.

Ba’zan sifatdosh o`rin-payt yoki chiqish kelishigi qo`shimchalarini ham olib keladi. Bunda vergul kelishik qo`shimchasini olgan sifatdoshdan keyin qo`yiladi: Nuri gapga e’tibor qilmaganidan, Yormat endi qiziga qarab so`zlay boshladi.