Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ўрта махсус, касб-ҳунар таълими маркази тадбиркорлик ва бизнес асослари

Baholar jadvali (1-ilova)


Ko‘rsatma: O‘n bosqichda birin-ketin har bir guruh «A» yoki «B»ni tanlashi kerak. Har bir bosqich bo‘yicha hisob-kitob uch guruhning tanlovi xususiyatiga bog‘liq.

Тур	Гуруҳлар танлови	Танлов хусусияти		Ҳисоб- китоб		Баланс
1.	АБ	-- -- --А	-- -- --Б
2.	АБ	-- -- --А	-- -- --Б
3.	АБ	-- -- --А	-- -- --Б

4.	АБ	-- -- --А	-- -- --Б
5.	АБ	-- -- --А	-- -- --Б
6.	АБ	-- -- --А	-- -- --Б
7.	АБ	-- -- --А	-- -- --Б
8.	АБ	-- -- --А	-- -- --Б
9.	АБ	-- -- --А	-- -- --Б
10.	АБ	-- -- --А	-- -- --Б

Asosiy qoidalar:

1. 
   Maxsus ruxsat olmasdan, bir guruhning a’zosi boshqa guruh a’zosi bilan na og‘zaki va na boshqa shaklda maslahatlashishi mumkin emas.
   
2. 
   Guruhning har bir a’zosi barcha bosqichda o‘zlarining tanlovlarini kelishib qo‘yishlari lozim.
   
3. 
   Guruhning a’zolari boshqa guruhning tanlovini bilishlari mumkin emas, agar faqat guruh hisob ko‘rsatmasini olmagan bo‘lsa.
   

«А ва Б» иш ўйини

«А ва Б» иш ўйинидаги биринчи ҳисоб-китоб схемаси ( 2-илова )

Танлов турлари	Гуруҳлар ҳисоб-китоби
3а	1- ҳар бир гуруҳ
бўйича. зарар
2а	2- ҳар бир гуруҳ
бўйича. ютуғ
1б	2- ҳар бир гуруҳ
бўйича. зарар
1а	3- ҳар бир гуруҳ
бўйича. ютуғ

Модераторни тўлдиринг, миллий валютани кўрсатилган пропорцияда айирбошланг! Ҳар бир қатнашувчига нусхани тарқатинг.

«А ва Б» иш ўйини

«А ва Б» иш ўйинидаги иккинчи ҳисоб-китоб схемаси ( 3-илова )

Танлов турлари	Гуруҳлар ҳисоб-китоби
3а	2- ҳар бир гуруҳ
бўйича. зарар
2а	5- ҳар бир гуруҳ
бўйича. ютуғ
1б	2- ҳар бир гуруҳ
бўйича. зарар
1а	3- ҳар бир гуруҳ
бўйича. ютуғ
2б	3- ҳар бир гуруҳ

Модераторни тўлдиринг, миллий валютани кўрсатилган пропорцияда айирбошланг! Ҳар бир қатнашувчига нусхани тарқатинг.

«А ва Б» иш ўйини.

«А ва Б» иш ўйинидаги учинчи ҳисоб-китоб схемаси ( 4-илова )







Модераторни тўлдиринг, миллий валютани кўрсатилган пропорцияда айирбошланг! Ҳар бир қатнашувчига нусхани тарқатинг.

Умумий жадвал

Ном	Гуруҳ номлари
Босқич	Қизил	Кўк	Яшил
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Жами балл:

2. 
   ISH O‘YIN
   

«E’tibor berish strategiyasi» ish o‘yini


Maqsad: «E’tibor berish strategiyasi» ish o‘yini qatnashchilarga o‘z tashkilotchilik imkoniyatlarining tadbirkorlik salohiyatini aniqlashga, ixtiyoriy biznes asosini tashkil etuvchi sohalarning nazariy qismini o‘rganishga va amaliy tajribaga ega bo‘lishga imkon yaratadi.

O‘yin davomiyligi:

45 daqiqa, to‘xtovsiz, 2 qismga bo‘lingan holda.

Materiallar:

Guruh uchun instruksiyalar — 4 dona. Ko‘ngillilar uchun instruksiyalar — 4 dona.

O‘yin tartibi:

Vazifaning taqdim etilishi — 5 daqiqa. O‘yin jarayonining tushuntirilishi — 5 daqiqa.
O‘yinni rejalashtirish — 5 daqiqa. O‘yin jarayoni — 20 daqiqa Natijalar tahlil etilishi — 10 daqiqa.
«E’tibor berish strategiyasi» ish o‘yinini olib borishning bosqichma-bosqich boshqaruvi:

1. 
   O‘yin vazifalari bilan tanishish.
   

O‘rganish jarayonida muammolarning amaliy qismiga e’tibor qaratish. Guruh a’zolari instruksiyada belgilangan o‘yin shartlari bilan boshqariladi.
Ko‘ngillilar ham instruksiyadagi o‘yin shartlari bilan boshqariladi.

2. 
   Guruhlarni shakllantirish.
   

Qatnashchilar orasidan to‘rt nafar ko‘ngilli taklif etiladi.
Qatnashchilar to‘rt guruhga bo‘linib, har biriga nom beriladi: «Birlashgan guruh», «Aktiv guruh», «Dushman guruh», «Bahslashishni yoqtiradigan guruh». Тanlov erkinligi guruhlar ixtiyorida.

3. 
   «Sezgirlik strategiyasi» o‘yini qoidalarini tushuntirish.
   

O‘yin ikki bosqichdan o‘tadi. Birinchi bosqichda hamma guruhlar sezgirlik strategiyasi bo‘yicha instruksiya olishadi.

4. 
   O‘yin natijalarini bir yerga to‘plash.
   

Quyidagi savollarni muhokama qilish:

• 
  Umumiy qiziqish topildimi.
  
• 
  O‘yin jarayonidagi vaziyat.
  
• 
  Kuchsiz bo‘g‘in.
  
• 
  O‘ziga bo‘lgan munosabat.
  

2. ISH O‘YIN

«Iqtisodiy operatsiyalar» ish o‘yini


Maqsad: «Iqtisodiy operatsiyalar» o‘yini ishtirokchilariga barcha holatlarga tadbirkorlik usullari bilan yondashish hamisha yutuqli ekanini tushuntiradi, yagona shaxs sifatida ham, umumiy jamiyat sifatida ham, barcha biznes sohalarining iqtisodiy asosini tashkil etuvchi soha bo‘yicha nazariy qismini o‘rganishga hamda amaliy bilimlarni egallashga yordam beradi.

O‘yin davomiyligi:

2 soat, tanaffussiz, ikki qismga ajratilgan holda.

Materiallar:

Nomli plakatlar:

• 
  Chakana savdo do‘koni (mahalliy ishlab chiqaruvchilarning mahsulotlarini sotish bo‘yicha).
  
• 
  Ulgurji savdo do‘koni (mahalliy ishlab chiqaruvchilarning xomashyo sotishi bo‘yicha).
  
• 
  Supermarket.
  
• 
  Bank.
  
• 
  Qora bozor.
  
• 
  Davlat strukturalari.
  
• 
  Ishlab chiqaruvchilar.
  
• 
  Iste’mol qiluvchilar.
  
• 
  Kutilmagan holat kartochkalari.
  
• 
  Pul.
  
• 
  Mahsulot ishlab chiqarish uchun xomashyo.
  
• 
  Axlat uchun savat.
  

O‘yin tartibi:

Тopshiriqlarni topshirish — 5 minut.
O‘yin jarayonini tushuntirish — 10 minut. O‘yinni rejalashtirish — 10 minut.
O‘yin jarayoni — 50 minut. Natijalarni muhokama qilish — 5 minut.

«Iqtisodiy operatsiyalar» tadbirli ish o‘yinini olib borish bo‘yicha ko‘rsatmalar:

1. 
   O‘yin topshiriqlari bilan tanishtirish.
   

O‘rganish jarayonida amaliy qismiga e’tibor bering.

Guruh ishtirokchilari, o‘yinda harakat yo‘llarini tanlab, amaliyotda o‘zlarining harakat natijalarini baholashadi.

2. 
   Guruhlar tuzish.
   

Ishtirokchilarni sakkiz guruhga bo‘lib, ularning har biriga nom berish: «Ishlab chiqaruvchi», «Iste’molchi», «Ulgurji savdo do‘koni», «Chakana savdo do‘koni»,
«Davlat strukturalari», «Supermarket», «Bank», «Qora bozor». Тanlash huquqi erkin. Ushbu o‘yin modulini o‘ynashda har bir guruh o‘z funksiyasini bajarishi kerak.
Mazkur bo‘limda:

• 
  guruhlarga shlapa yasashni o‘rgating va har bir guruhga o‘zlari shlapa yasab ko‘rishlari uchun bir nechta kesilgan xomashyo bo‘laklarini bering;
  
• 
  har bir guruh yasagan shlapani ko‘rib chiqing va mahsulot sifatiga baho bering;
  
• 
  yaroqsiz mahsulot ishlab chiqarish mumkin emasligini tushuntiring;
  
• 
  yasalgan barcha shlapalarni yig‘ib, axlat savatiga tashlang.
  

O‘z biznesini yurgizish uchun har bir guruhga quyidagi o‘lchamlarda
«boshlang‘ich kapital» berish lozim:

• 
  «Iste’molchilar» — 1000 (shartli birlik).
  
• 
  «Ishlab chiqaruvchilar» — 1000 (shartli birlik).
  
• 
  «Ulgurji savdo do‘koni» — 400 (shartli birlik).
  
• 
  «Chakana savdo do‘koni» — 1000 (shartli birlik).
  
• 
  «Supermarket» — 100 (shartli birlik).
  
• 
  «Bank» — 1000 (shartli birlik).
  
• 
  «Davlat strukturalari» — 700 (shartli birlik).
  
• 
  «Qora bozor» — 1000 (shartli birlik).
  

3. 
   Funksiyalarni tushuntirish.
   

«Bank» — guruhlarni boshlang‘ich kapital bilan ta’minlaydi. Kreditlar beradi.
«Chakana savdo do‘koni» — naqd pulga, guruhlar tomonidan ishlab chiqarilgan, yuqori sifatli shlapalarni 80 sh.b.dan kam bo‘lmagan narxda sotib oladi. Sotib olingan shlapalarni iste’molchilarga kelishilgan narxlarda 80 sh.b.dan kam bo‘lmagan narxda sotadi.
«Ulgurji savdo do‘koni» — guruhlarga xomashyo sotadi. U qayta xomashyo va tayyor mahsulotlarni 20 sh.b.dan sotib olishga tayyor. Xomashyo sotish, bitta listi 40 sh.b. bo‘lgan narxda amalga oshiriladi.
«Supermarket» — birlamchi kerak narsalar hamda hashamat buyumlarini sotadi. «Oziq-ovqat» yorliq qog‘ozi bilan belgilangan har bir birlik birlamchi narsa hisoblanadi, qolgan barcha birliklar hashamat buyumlaridir.
«Ishlab chiqaruvchilar» — mahsulot ishlab chiqaradi hamda tayyor mahsulotlarni «Chakana savdo do‘koni», «Qora bozor», «Iste’molchilar»ga bir birlik narxi 80 sh.b.dan kam bo‘lmagan narxda sotadi. Xomashyo «Ulgurji savdo do‘koni»dan bir listi uchun 40 sh.b. miqdorida sotib oladi.
«Qora bozor» — ishlab chiqaruvchilardan mahsulot sotib olib 80 sh.b.dan kam bo‘lmagan narxda iste’molchilarga sotadi. Тo‘lov, kredit g‘ildiragi aylanganidan so‘ng amalga oshiriladi.
«Davlat strukturalari» — barcha guruhlar ustidan nazorat olib boradi.
Soliqlarni yig‘adi. «Kutilmagan holatlar» kartochkalarini taqdim etadi.


«Iste’molchilar» — «Chakana savdo do‘koni», «Qora bozor» hamda «Ishlab chiqaruvchilar»dan kelishilgan narxlarda mahsulot sotib oladi.

4. 
   «Iqtisodiy operatsiyalar» ish o‘yini qoidalarini tushuntirish.
   

Guruhlar o‘z biznesi bilan 50 minut davomida shug‘ullanadi. O‘yin boshlanishi hamda tugatilishi olib boruvchi tomonidan e’lon qilinadi.

5. 
   Guruhlarga berilgan topshiriqlar.
   

Har bir guruh oldiga maksimal darajada foyda olish topshirig‘i qo‘yilgan. Guruhlar bir-birlari bilan raqobatlashayotgani yo‘q, balki o‘ynayotganiga e’tiborlarini qarating, qaysiki, ekstrimal holatlarda aniq qaror qabul qilishi va qabul qilingan qarorlar voqealar rivojiga qay darajada ta’sir etishini tahlil qilishda yordam beradi. O‘yin tugashi bilan, bahs-munozara davomida ular barcha omadsizliklarni tahlil qilishlari mumkinligini eslatib qo‘ying.

6. 
   Guruhlarning faoliyati.
   

Har bir guruhga savol bering:

• 
  Qancha foyda olindi?
  

7. 
   Biz nimaga o‘rgandik?
   

Quyidagi savollar bo‘yicha muhokama olib boring:

• 
  Qaysi guruh ko‘proq foyda oldi va nega?
  
• 
  Qaysi guruh kamroq foyda oldi va nega?
  
• 
  Ular qanday o‘ynashdi?
  
• 
  O‘yin real hayotni tasvirladimi?
  

2.