Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ўрта махсус, касб-ҳунар таълими маркази тадбиркорлик ва бизнес асослари

KEYS-SТADILAR

1. 
   Komilning kompyuter moslamalari sotish do‘koni
   

Komil kichik shaharchadagi kollejning yosh informatika fani o‘qituvchisi. Bu yerga doimiy yashash uchun ko‘chib kelgandan keyin, Komil ko‘p kishilar bilan do‘stlashdi. Unga hamma yaxshi munosabatda bo‘lardi, shu bois mahalliy jamoaning ko‘p tadbirlarida faol ishtirok etardi. Komil ko‘proq pul topish maqsadida o‘z ishini boshlash haqida o‘ylardi.

Тurmush o‘rtog‘i muallimlikka nisbatan ko‘p daromad keltirishi mumkin bo‘lgan bu hayotiy oqimdagi uning intilishlarini qo‘llab-quvvatladi. Komil shaharchada kompyuter uskunalari katta miqdorda sotuvga qo‘yilganligini do‘stlaridan eshitdi. Bu uskunalar tegishli bo‘lgan do‘kon egasi vafot etgandi. Komilga bu uskunalarni 30 mln. so‘mga olishni taklif qilishdi. O‘z shaharchasining imkoniyatlarini o‘rganib, u ikkita chakana savdo do‘koni o‘rtasidagi bo‘sh do‘konchani ijaraga olishi mumkinligini aniqladi. Ularning biri oziq-ovqat do‘koni, ikkinchisi esa elektronika buyumlari, jumladan, ilgaridan kompyuterlar sotadigan do‘kon edi. Ularga o‘rta yoshlardagi tajribali biznesmen egalik qilardi. Bankir Komilga kollejdagi o‘qituvchilikni tashlamaslikni maslahat
bergan bo‘lsa-da, u 50 mln so‘m miqdoridagi jami jamg‘armasini olib, kompyuter uskunasi savdosi bilan shug‘ullanishni boshladi.
Shaharchadagi boshqa tadbirkorlar yangi dilerning muvaffaqiyatga erishish imkoniyatlari uncha yuqori emas, deb hisoblashardi. Mahalliy tijoratchilarning biri bu shaharchada kompyuter texnikasini sotadigan ikkita do‘konning mavjud bo‘lishi uchun shart-sharoit yo‘q, deb aytgandi.
Do‘kon ochilgandan so‘ng Komil oynaga «Bu do‘kon soat 06⁰⁰ dan 22⁰⁰ gacha ochiq. Xo‘jayin boshqa muassasalar yopiq bo‘lganda, unga tashrif buyurishni taklif qiladi», degan e’lonni osib qo‘ydi. Komil shu yo‘l bilan o‘ziga qo‘shni shakllangan do‘kon bilan muvaffaqiyatli raqobat qilish mumkin, deb hisoblardi. Haftaning barcha kunlari mobaynida Komilning kompyuter do‘koni soat kechki oltidan keyin ochiq bo‘lgan shahardagi yagona muassasa edi.
Do‘konning uzoq ishlashi mobaynida Komil uncha ko‘p bo‘lmagan narsa sotdi. Kreditga layoqati o‘ta past bo‘lgan bir necha shaxs Komil jalb qila olgan yagona xaridorlar bo‘lishdi, ular kompyuter tizimlarining yangi qismlarini kreditga olishardi, qo‘shni do‘kondagi kabi ular naqd pulga narsa olishmasdi. Komil tezda o‘z zaxiralari bo‘shab qolganligini aniqladi. Yangi zaxirani shakllantirish uchun, uskunalar sotib olish uchun pul yetishmasdi. Korxonani bir maromda ushlab turish uchun qarz olish imkoniyati yo‘q.
Qo‘shni do‘konda savdo yaxshi yo‘lga qo‘yilgan va raqobat kuchli bo‘lgani tufayli Komilning korxonasi atigi o‘n bir oy faoliyat ko‘rsatdi. Qolaversa, boshidanoq unda muvaffaqiyatga imkoniyat yo‘q edi. Shaharchada ikki kompyuter do‘konining mavjudligini ta’minlash uchun bu yerda kompyuter uskunalari bozori juda kichik edi. Hatto o‘ta tajribali menejer ham Komilning do‘konida muvaffaqiyatga erishishi mumkin emasdi. Agar Komil o‘z biznesini ochishdan avval, biznesning barcha ikir-chikirlarini puxta o‘rganganida yaxshi bo‘lardi. Ehtimol, uning uchun o‘qituvchi oyligini muntazam olib turish unchalik yomon emasdi.

1. 
   Nega Komilning kompyuter do‘koni inqirozga uchradi?
   
2. 
   Komil o‘z biznesini boshlamasdan oldin nima qilishi kerak edi?