Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги олий таълим тизими педагог ва раҳбар кадрларини қайта тайёрлаш ва уларнинг малакасини оширишни ташкил

 
 
 
Юқори сифатдаги ва юқори технологик ахборот-ўқитиш мухитини 
яратиш, асосан, таълим тизимининг технологик базасини тубдан 
модернизатсиялаш, 
постиндустриал 
жамият 
талабларига 
жавоб 
берадиган очиқ таълим тизимига ўтиш имкониятини яратадиган этарлича 
мураккаб бўлган техник масала сифатида кўрилади
13
. Шу билан бирга, 
ахборот таълим мухитини яратиш фақат техник масала эмаслигини инкор 
этиб бўлмайди. Уни яратиш, ривожлантириш ва ундан фойдаланиш учун 
барча таълим тизимининг илмий-услубий, ташкилий ва педагогик 
потентсиалини тўлиқ ишга солиш керак бўлади. Шу мунсабатда, замонавий 
ахборот-таълим 
мухити 
ишлатилаётган 
шароитда 
педагогика 
муносабатларини хам хисобга олмоқ лозим. ― Ахборот – таълим мухити 
13
Avtomatizirovannie informatsionnie texnologii v ekonomike [Tekst] : uchebnik dlya vuzov / M.I. Semenov, 
I.T. Trubilin, V.I. Loyko, T.P. Baranovskaya. - M. : Finansi i statistika, 2001. - 413 s. - 1 ekz. - 
ВАЗИФА
Информатика фанларидан бир бўйича ўқувчилар билимини 
назорат қилиш учун ҳар хил турдаги тест саволларини тузинг. Ҳар 
бир тест турига – бештадан.
ВАЗИФА
Компьютердан тест олиш усулларининг ижобий ва салбий
томонларини аниқланг.

---

139 
тушунчасини таърифлашга бўлган қандай ёндошишлар мавжуд? Кенг 
маънода таълим муҳити ижтимоий-маданий мухит подсистемасидир, 
тарихдан келиб чиққанситуатсия, фактлар тўпламидир. Бу тушунча махсус 
ташкил этилган, шахс ривожланишига қаратилган педагогик шарт-
шароитлар бирлиги билан ифодаланади. Ахборот-таълим мухити 
таърифлари тўпламининг таҳлилидан шу хулосага келиш мумкинки, бу 
ахборот, техник, ўқув-услубий подсистемалар жамланмаси бўлиб ўқув 
жараёни ва унинг қатнашчиларини таъминлашга мақсадли қаратилгандир. 
Бир қатор тадқиқотчилар ижтимоий-маданий мухит сифатида одам 
ривожланиши ва таълим олишни белгиловчи асосий факторлар системасини 
тушунишади:
- Таълим жараёнига таъсир ўтказувчи шахслар;
- Мамлакатдаги ижтимоий-маданий мухит ( бунда педагогик 
маданият хам киради);
- Оммавий ахборот воситалари;
- Тасодифий воқеалар;
Г.Ю.Беляев келтирган белгиларни асосий хисоблаб таълим мухитини 
типологик белгиларини таърифлаймиз: 1. Ихтиёрий даражадаги таълим 
мухити тизимидан келиб чиққан мураккаб таркибли объектдир. 2. Таълим 
мухитининг бутунлиги, тизим, эффекти этишишлик синоними бўлиб бунда 
узлуксиз таълим даражасида ўқитиш ва тарбиялашдан иборат комплекс 
амалга ошириш назарда тутилади.
3. Таълим мухити маълум бир ижтимоий хамжамият бўлиб унда 
инсонни дунёга ижтимоий-маданий адаптатсияси орқали одамларни бир-
бирига муносабатини ривожланади. 4. Таълим мухити, хар хил сифатдаги 
айрим холларда бир бирини инкор этувчи сифатларга эга локал мухитлар 
турларини шаклловчи кенг спектрдаги модулликка эгадир. 5. Мақсадли – 
бахолашли режалашда таълим мухитлари ижобий хамда салбий 

---

140 
тавсифлардан иборат тарбиявий эффект беради, тарбия йўналиши таълим 
жараёнининг умумий мазмунидан келиб чиқиб мақсадли буюртирилади. 6. 
Таълим мухити нафақат таълим бериш шароити, балки ўқитиш ва 
тарбиялаш воситаси хам бўлади. 7. Таълим мухити, педагогик таъсир, 
тендентсиялари, бош шарт-шароитларидан координата системасини