Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги низомий номидаги тошкент давлат педагогика университети логопедик ритмика

Якунловчи машқлар. Бу машқларнинг мақсади – шуғулланувчиларни
тинчлантиришга, уларнинг диққатини бошқа турдаги машқларга жалб этишга қаратилган. Уларни турли хил шаклларда ўтказиш мумкин, мусиқа остида оддий марш, қайта тизилиб олиш; асар характерини аниқлаш билан мусиқа тинглаш. Масалан, П.Чайковскийнинг «От ўйни» ѐки А. Лядовнинг «Кичик
вальси»ни тинглаш. Бундан ташқари, тингланган мусиқада қандай қиѐфалар акс эттирилганлигини ва улар уйғотган тасаввурлар ҳақида сўзлаб бериш.
Мусиқа, ҳаракат ва сўз уйғунлиги логоритмикада турличадир. Аммо мусиқа, ҳаракат ва сўз улушлари қандай бўлмасин, машқ давомидаги комплекс ҳолатда улар шуғулланувчининг ҳаракатланиши муҳитини, унинг фаолиятини шакллантиради ва шахсга нисбатан ижобий таъсирни тартибга келтиради. Аниқ ўлчовдаги, мақсадга йўналтирилган ва тежалган ҳаракат одамда қаноатланиш туйғусини уйғотади. Ритм бир қатор перцепция органлари билан –кинетик ҳис қилишлар, тактил эшитиш ва кўриш азолари билан қабул қилинади. Бу кучли стимуллар нутқни тузатишда қўшимча мотив-асос ҳосил қилади. Болада ҳаракатланиш муҳитини нормаллашувини ва нутқ нуқсонларининг тузатилишини онгсиз ҳамда табиий ҳолатда амалга ошириш жуда муҳимдир. Бунда бўшашиш – хотиржамлик таъминланади ҳамда руҳийҳиссий ва мушак зўриқишларидан огоҳлантиради.
Барча ва алоҳида гуруҳлардаги мушакларнинг умумий мотор тайѐргарлиги нафас ва артикуляр мушаклар фаолияти нормаллашувига ижобий таъсир кўрсатади. Ритмик машқларни ижобий ҳиссийтаъсирланиш асосида бажариш, тўғри нутқнинг тарбияланишига, болалар фаолиятининг муомалада, ўйинларда ва харакатлардаги импровизацияларда жадаллашувигатуртки беради.
Логоритмик муҳит барча турлардаги ҳар хил уйғунликларда фойдаланиш – нутқий нуқсонларга эга бўлган одамларнинг ижтимоий қайта тикланишидаги якуний мақсадларига асослангандир.

Назорат саволлари

1. 
   Логопедик ритмиканинг қандай воситаларини биласиз? Болалар билан ишлашда улардан нима учун фойдаланилади?
   
2. 
   Нутқ нуқсонларини коррекция қилишда – тузатишда ритмнинг аҳамияти нимадан иборат?
   
3. 
   Куйлашнинг турли хил малакаларини ўқитишга мисол келтиринг.
   
4. 
   Ҳаракатлантирувчи ўйинларнинг нутқ коррекциясида ва болалар ҳаракатида қандай аҳамияти бор?
   
5. 
   Тасма ѐзувидаги мусиқий асарни (ўқитувчи томонидан таклиф қилинган) таҳлил қилинг ва ундаги ҳаракат харакатери ва кўринишини аниқланг (ўйин ѐки рақс).
   
6. 
   Халқ қўшиқлари мисолида хоровод учун ҳаракатлар композициясини тузинг.