Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги низомий номидаги тошкент давлат педагогика университети логопедик ритмика

гуруҳ. “Қулоқ – бурун” (7-14 ѐш).

Болалар ѐки ўтирадилар ѐки турадилар олдида қарсак чалиб, ўнг қўл билан чап қулоқни, чап қўл билан бурунни ушлаш лозим. Кейин яна қарсак чалиб, ўнг қўл билан бурунни, чап қўл билан эса ўнг қулоқни ушлайди. Бу ҳолат бир неча бор такрорланади. Ким камроқ адашса, шу ютган бўлади ва навбатдаги ўйин бошловчиси қилиб тайинланади.

2. 
   гуруҳ“Қопчаларни отиши” (7-14 ѐш).
   

Болалар стулларда ўтирибдилар, навбат билан стуллардан 3-4 метр масофада чизиб қўйилган чизиқ бўйича тизилишиб турадилар.
Болалар стулларга бирин-кетин мўжжаллаб қопчаларни отадилар, бунда қопчалар стулларга ѐтиши лозим. Кейин навбатдаги ўйинчига қопча узатилади. Ким кўпроқ мўжжаллай олган бўлса, шу иштирокчи ютган ҳисобланади.

3. 
   гуруҳ. “Итоаткор копток” (6-11 ѐш).
   

Болалар гиламга чалқанча ҳолатда ѐтадилар, оѐқлари орасига коптокни қистириб оладилар. Коптокни тушириб юбормай ағдарилиб олиш (қорин билан ѐтиш) керак. Бу ўйин 4-6 марта такрорланади.
Қаранг қандай копток, гапга кирувчи копток! Ағдарилиб ол, секин копток тушмасин лекин.
Қушча қафасда (болалар қўшиқлари эски тўпламдан куй, В.А.Гринер) қайта басталаган.
Болалар бошловчини ―мушукни‖ танлаб олишади. Мушук узоқроқда туради, болалар эса 3-тадан гуруҳларга бўлинишади.
Ҳар бир гуруҳда 2-таси (қафас), ўйинчиси эса қушча билан диалог суҳбат кетади. ―Сен қандай қушчасан?‖ – ―Мен снигерман‖ – қушча жавоб беради.

1. 
   қисм 2-марта такрорланади.
   

―Қафас‖лар мусиқа оҳангида айланадилар, улар тўхтаганларида эса қушчалар куйлайдилар.
―Қафас биз учун қандай зерикарли – қўйиб юборинг учайлик‖. ―Қафаслар‖ уларга жавоб берадилар. ―Қушчалар, қушчалар, эҳтиѐт бўлинглар, мушук сизни тутиб олиши мумкин‖

2. 
   қисм: (қушчалар) залда чиқиб юришибди. Мусиқа охирида ―мушук‖ югуриб чиқиб, ―қушчаларни‖ овлашни бошлайди. Қўлга тушган ―қушча‖ (қафасга) киритилади, ундан озод бўлгани эса ―мушук‖ бўлади.
   

4-гуруҳ.“Сакраш-сакраш-сакраш“ (3-8 ѐш)
Болалар аввал бир оѐқда, кейин иккинчисида навбат билан сакрайдилар, сўнгра бир оѐқларини лайлак каби букиб турадилар, ундан кейин эса тўртоѐқлаб туриб қурбақа каби 5-6 метрга сакрайдилар,. Ўйин охирида қўлларини белга қўйган ҳолда икки оѐқлаб сакраш керак.
Болаларнинг бир қисми матн айтиб турадилар, бошқаси ҳаракат бажарадилар, сўнгра роллар алмаштирилади.
Ҳаракатлантирувчи ўйинлар улардаги ҳаракат ва нутқ материали мазмунига қараб, спорт ўйинлари элементларига эга бўлган сюжетли ва сюжециз ўйинларга бўлинади.
Сюжетли ҳаракатлантирувчи ўйинлар шартли формада хаѐтий ѐки эртак қахрамонларини акс эттирадилар. Мактабгача ѐки мактаб ѐшидаги болалар мамнуният ва катта қизиқиш билан ўйин қиѐфасини намоѐн этадилар, бўри ва ўртагларга, ѐки маймун ва овчига айланадилар.
Сюжециз ҳаракатлантирувчи ўйинлар эса ҳаракат топриқларидан иборат бўлиб, шу топшириқларга боғлиқ ҳолда гуруҳларга бўлинадилар; мусобақалашиш элементларига мавжуд бўлган ўйинлар: кимнинг звеноси тез тизилиб олади? ―Ким аввлроқ байроқча ѐнига чопиб боради? Ва шунга ўхшаш; мураккаб эстафета ўйинлари: ―ким коптокни тезроқ узатади?‖; Буюмлар билан ўйнаш: Коптоклар, обрачлар, арқон, серсо; энг кичкиналар учун қизиқтирувчи ўйинлар: ―Қарсак чалиш‖, ―Читтак‖, «Шохдор эчки» ва бошқалар. Масалан:
«Копток билан белги қўйиш».
Болалар (катта копток) залда эркин ҳолда юрадилар. Улардан биттаси волейбол коптогини ушлаб, тарбиячига юзланган ҳолатда, ўйинчиларга тескари қараб туради. Кутилмаган сигналда копток ушлаган ўйинчи болалар томон ўгирилиб, улардан ихтиѐрий биттасини бандлаб қўяди. Агар копток мўлжалга
келса, ўйинчилар ролларини алмашадилар.Ўйинни югуриб ҳам бажариш мумкин.
«Жой эгаллаш».
Болалар қатордаги стулларда ўтирибдилар, ораларидаги масофа 1 қадам. Ўйинчилардан биттаси қаторда 4-5 қадам масофада унга тескари қараб, олдида турибди. Роялнинг басс калити билан берилган сигналда ҳамма ўрнидан туради ва ўнг томонга йўналишади қўшни стулга ўтирадилар. Қаторнинг бошида биринчи бўлиб ўтирган бола қатор охирида бўшаган стулга ўтириш учун қаторнинг иккинчи учи томон юради бу вақтда қатор олдида турган ўйинчи хам айнан шу столга ўтириш учун ҳаракат қилди. Биринчи етиб келган стулга ўтирди, кеч қолган эса қатор олдида турди.