Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги мирзо улуғбек номидаги ўзбекистон миллий университети ҳ. П. Абулқосимов, М.Ҳ. Абулқосимов иқтисодиёт қисқача изоҳли луғат «noshirlik yog‘dusi»

Экологик мониторинг. Экологик мониторинг атроф 
табиий муҳит ва унинг ресурслари ҳолатини маълум да
-
стур асосида мунтазам кузатиш, баҳолаш, башоратлашнинг 
маълум тизими бўлиб, экологик – иқтисодий бошқаришни 
ахбаротлар билан таъминлашга хизмат қилади. Ўзбекистон 
Республикасидаги миллий мониторинг тизими уч турни ўз 
ичига олади: санитария – гигиена мониторинги, экологик 
мониторинг, иқлим мониторинги. Уларнинг функциялари 
атроф-муҳит ҳолатини кузатиш, ҳолатини баҳолаш, ва башо
-
ратлашдан иборат.
Экологик назорат – бу атроф-муҳитни мухофаза қилиш 
ва табиий ресурслардан оқилона фойдаланиш соҳасидаги 
қонун ҳужжатлари талаблари бузилишининг олдини олиш, 
уни аниқлаш ва унга чек қўйишга, табиатни мухофаза 
қилиш фаолияти самарадорлигини оширишга қаратилган 
давлат ва жамоатчилик чора-тадбирлари тизимидир. 
Эколо
-
гик назоратнинг асосий вазифалари қуйидагилардан ибо
-

---

395
рат: а) 
атроф-муҳитни мухофаза қилиш ва табиий ресурс
-
лардан оқилона фойдаланиш соҳасидаги қонун ҳужжатлари 
талаблари бузилишининг олдини олиш, уни аниқлаш ва 
унга чек қўйиш; б) атроф-муҳит ҳолатини кузатиб бориш, 
атроф-муҳитнинг ифлосланишига, табиий ресурслардан 
нооқилона фойдаланилишига олиб келиши, фуқароларнинг 
ҳаёти ва соғлиғига таҳдид солиши мумкин бўлган вазият
-
ларни аниқлаш; в) мўлжалланаётган ёки амалга оширилаёт
-
ган хўжалик фаолияти ва бошқа фаолиятнинг экологик та
-
лабларга мувофиқлигини аниқлаш; г) юридик ва жисмоний 
шахсларнинг атроф-муҳитни мухофаза қилиш ҳамда табиий 
ресурслардан оқилона фойдаланиш соҳасидаги ҳуқуқлари 
ва қонуний манфаатларига риоя этилишини, улар томони
-
дан мажбуриятлар бажарилишини таъминлаш; д) атроф- 
муҳитдаги ўзгаришлар, унинг прогноз қилинаётган ҳолати, 
табиий ресурслардан фойдаланилиши ва кўрилаётган те
-
гишли чора-тадбирлар тўғрисида давлат ташкилотлари ва 
бошқа ташкилотларни ҳамда фуқароларни хабардор қилиш; 
е) табиатни мухофаза қилиш фаолиятининг самарадорлиги
-
ни ошириш ҳамда давлат экологик дастурлари ва бошқа эко
-
логик дастурларнинг амалга оширилишида фуқароларнинг 
ўзини ўзи бошқариш органлари, нодавлат нотижорат ташки
-
лотлари ва фуқароларнинг иштирокини таъминлаш. 
Эколо
-
гик назоратнинг асосий принципл
ари қонунийлик, холислик, 
мустақиллик, ошкоралик, шахс, жамият ҳамда давлатнинг 
ҳуқуқлари ва қонуний манфаатларини ҳимоя қилишдан ибо
-
ратдир.