Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги мирзо улуғбек номидаги ўзбекистон миллий университети ҳ. П. Абулқосимов, М.Ҳ. Абулқосимов иқтисодиёт қисқача изоҳли луғат «noshirlik yog‘dusi»

Урбанизация
 – 
жамият тараққиётида шаҳарлар роли
-
ни ошириш жараёни. Урбанизация жараёни шаҳар ахолиси
-
нинг табиий ўсиши, қишлоқ аҳоли пунктларини шаҳарларга 
айлантириш, кенг шаҳар олди ҳудудларини шакллантириш 
ҳамда аҳолининг қишлоқ жойларидан шаҳар жойларига миг
-
рацияси ҳисобига рўй беради.
Ускуналарни замонавийлаштириш – ҳаракатдаги 
ускуналар конструкциясига, унинг техник даражасини оши
-
рувчи ҳамда техник ва иқтисодий кўрсаткичларини яхши
-
ловчи сезиларли ўзгаришлар киритиш. Замонавийлаштириш 
иккинчи шаклдаги маънавий эскиришнинг олдини олишга 
кўмаклашади.
Услубият – иқтисодий жараёнларни илмий билишнинг 
принциплари, йўллари, қонун – қоидалари тизимидир.
Устама харажатлар – асосий харажатларга қўшимча бў
-
либ, улар билан бирга ишлаб чиқариш харажатлари таркиби
-
га киритилувчи, ишлаб чиқариш ва корхона бошқарувига хў
-
жалик хизмати кўрсатиш харажатлари.
Устувор интенсив иқтисодий ўсиш – иқтисодий 
ўсишда интенсив омилларнинг юқори ўринга эгалигини бил
-
диради.
Устувор экстенсив иқтисодий ўсиш – иқтисодий 
ўсишда экстенсив омилларнинг устувор ўринга эга эканли
-
гини билдиради.
Устун мавқе – товар ёки молия бозори
-
да хўжалик юритувчи субъектнинг ёхуд шахслар 
гуруҳининг рақобатлашувчи хўжалик юритувчи субъектлар
-
га боғлиқ бўлмаган ҳолда унга ўз фаолиятини амалга оши
-
риш ва рақобатнинг ҳолатига ҳал қилувчи таъсир кўрсатиш, 
тегишли бозорга бошқа хўжалик юритувчи субъектларнинг 

---

362
киришини қийинлаштириш ёхуд уларнинг иқтисодий фа
-
олият эркинлигини бошқача тарзда чеклаш имконияти
-
ни берадиган ҳолатидир. Товар бозорида қайси хўжалик 
юритувчи субъект ёки шахслар гуруҳи товарининг улуши:
1) эллик ва ундан ортиқ фоизни ташкил этса; 2) ўттиз беш 
фоиздан эллик фоизгача ҳажмда бўлиб, бунда қуйидаги
шартлар: а) хўжалик юритувчи субъектнинг товар бозорида
-
ги улуши камида бир йил мобайнида барқарор бўлиб тури
-
ши; б) товар бозорида бошқа хўжалик юритувчи субъектлар
-
га (рақобатчиларга) тегишли улушларнинг нисбий миқдорда 
бўлиб туриши; в) ушбу бозорга янги хўжалик юритувчи 
субъектларнинг (рақобатчиларнинг) киришига имконият бў
-
лиши шартлари белгиланган бўлса, шу хўжалик юритувчи 
субъектнинг ёки шахслар гуруҳининг мавқеи устун мавқе 
деб эътироф этилади. Молия бозорида хўжалик юритувчи 
субъектнинг ёки шахслар гуруҳининг устун мавқеини эъти
-
роф этиш тартиби ва шартлари Ўзбекистон Республикаси 
Вазирлар Маҳкамаси томонидан белгиланади. Қаранг: Ўз
-
бекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2013 йил 
20 августдаги 230– сон қарори билан тасдиқланган «То
-
вар ва молия бозорида хўжалик юритувчи субъектнинг ёки
шахслар гуруҳининг устун мавқеини эътироф этиш ҳамда 
Товар ёки молия бозорида устун мавқени эгаллаб турган хў
-
жалик юритувчи субъектларнинг давлат реестрини юритиш 
тартиби тўғрисида»ги низом.