Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги мирзо улуғбек номидаги ўзбекистон миллий университети ҳ. П. Абулқосимов, М.Ҳ. Абулқосимов иқтисодиёт қисқача изоҳли луғат «noshirlik yog‘dusi»

 – аҳолининг юқори 
даромад олувчи қатлами харид қиладиган товарларни со
-
тишда қўлланилади. 6. 
Тарифлар.
 Турли хил хизматлар (те
-
лефон, транспорт, коммунал хизматлар ва ҳ.к) баҳоси сифа
-
тида чиқади. Тартибга солиниши даражасига кўра нар-
хнинг қуйидаги турлари мавжуд бўлиши кўзда тутилади.
 
1.
 
Қатъий белгиланган нархлар
. Маъмурий тарзда белгила
-
ниб, бозор кучлари таъсир кўрсатмайди ва муайян давр да
-
вомида доимий бўлиб қолади. 2.
Эркин нархлар.
 Талаб ва та
-
клиф таъсири остида вужудга келадиган бозор нархларидир. 
3. 
Тартибга солинадиган нархлар.
 Айрим товарларга давлат 
нархларнинг юқори (истеъмолчи манфаатини кўзлаб) ва 
қуйи (ишлаб чиқарувчи манфаатини кўзлаб) чегарасини бел
-
гилаганда ҳамда молиявий ва кредитли дастаклардан фой
-
даланиб, нархга таъсир кўрсатганда ўз ўрнига эга бўлади. 4. 
Шартнома нархлари.
 Ишлаб чиқарувчи ва истеъмолчи томо
-
нидан шартномада қайд қилинган нархлардир. Амал қилиш 
доираси (бозор кўлами)га кўра ҳудудий, миллий ва жаҳон 
нархлари ажратилади.
1. Ҳудудий (минтақавий) нархлар
. 
Муайян ҳудудий бозорларда унинг доирасида амал қилувчи 

---

268
омиллар таъсирида шаклланади. 2. 
Миллий нархлар.
Алоҳида 
мамлакатлар доирасида ўртача ижтимоий сарф-харажатлар, 
миллий бозордаги талаб ва таклиф таъсирида шаклланади. 
3. 
Жаҳон нархлари.
Муайян товарларни ишлаб чиқаришга 
кетган байналминал харажатларни, товарларнинг жаҳон ан
-
дозаси талабларига мос келиши даражасини ҳамда Халқаро 
бозордаги талаб ва таклиф нисбатини ўзида акс эттиради.