Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги мирзо улуғбек номидаги ўзбекистон миллий университети ҳ. П. Абулқосимов, М.Ҳ. Абулқосимов иқтисодиёт қисқача изоҳли луғат «noshirlik yog‘dusi»

Контрагент (контр, лот. – қарши, зид ва агент) – ўза
-
ро шартнома тузган томонлардан бири, битимнииг бошқа 
қатнашчиларига қарши турадиган савдо рақиби. Ташқи сав
-

---

206
до шартномаларида со тувчи харидорга нисбатан контрагент 
бўлса, истеъмолчи ўз навбатида сотувчига нисбатан контр
-
агент ҳисобланади.
Контракт – битим. Унинг турлари кўп бўлиб, уларнинг 
биринчиси бартер битими. 
Бартер битими 
– ўзаро кели
-
шувга биноан мувозанатли, лекин валютасиз(пулсиз) то
-
вар айирбошлаш ҳақидаги шартнома. Бунда валютанииг 
тақчил бўлиши ҳам шартномада кўрсатилган товарларнинг 
қийматига таъсир қилмайди. 
Ташқи савдо битими – 
чет мам
-
лакатлар билан савдо-сотиқ ишларини олиб бориш, четга 
товар чиқариш (экспорт) ва хориждан товар киритиш (им
-
порт)ни ўз ичига оладиган савдо битими. 
Ташқи савдо би
-
тими 
томонларнинг қуйидаги ўзаро мажбуриятларини акс 
эттиради: битимнинг умумий суммаси ва шарт нома пред
-
метларининг баҳоси; товар етказиб бериш вақти; тўлов шар
-
тлари; товарларни ўраш ва уларни жойлаш тартиби; еткази
-
ладиган зарар учун тўланадиган жари ма миқдори; суғурта
шартлари; суд ҳакамига мурожаат қилиш тартиби ва 
ҳоказолар. Булардан ташқари, уларда товарларни ташиш ва 
уларни суғурта қилдириш; савдо ҳужжатларини расмийла
-
штириш; товар сақлаш ва уларни сотиш шартлари ҳам кели
-
шиб олинади(қаранг
: битим
).
Контрактант – тузилаётган битим бўйича зиммасига 
маълум мажбуриятларни қабул қилаётган шахс ёки ташкилот 
(қ
. битим
).
Контракция – маҳсулот ишлаб чиқарувчи корхона ва 
хўжаликлар билан ўша маҳсулотни сотиб оладиган ва уни 
сотадиган ташкилотлар ўртасида олдиндан шартнома тузиш 
тизими.
Концепция (лотинча – тушунча, тизим дегани) – маълум 
предмет, ҳодиса ва жараёнларни тушунтириш услуби, пред
-
мет ва бошқаларга қаратилган асосий кўз қараш; уларни 
систематик ёритиб бериш учун бош ғоя; бу матн илмий ва 
бошқа фаолиятдаги асосий фикрни, конструктив тамойилни 
белгилаш учун ҳам қўлланилади. Масалан, табиий тартиб 
концепцияси ва бошқалар.

---

207
Концерн – манфаатларнинг мос келиши асосида кор
-
хоналар умумлашуви, бирлашувининг ривожланган ша
-
кли. Концернга кирувчи корхоналар мустақил корхона 
ҳисоблангани билан ягона хўжалик раҳбарлигига бўйсунади. 
Концернда консорциумдан фарқли ўлароқ, ягона иқтисодий 
сиёсат юргизиш, молиявий манбаларнинг бир қисмини 
тўплаш ва айрим бошқа вазифалар марказлаштирилади. 
Концерн
 
– 
турли тармоқлардаги мустақил корхоналарнинг 
иштирок этиш тизими, қўшма тадқиқотлар, патент-лицензия 
келишувлари, молиялаштириш, ишлаб чиқариш ҳамкорлиги 
воситасида бирлашуви.