Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги мирзо улуғбек номидаги ўзбекистон миллий университети ҳ. П. Абулқосимов, М.Ҳ. Абулқосимов иқтисодиёт қисқача изоҳли луғат «noshirlik yog‘dusi»

Атом энергияси бўйича Халқаро агентлик (МАГА-
ТЭ) – БМТ билан ҳамкорлик қилувчи ихтисослаштирилган 
ҳукуматлараро ташкилот бўлиб, 1957 йилда БМТ Бош ассам
-
блеяси қарорига асосан атом энергиясидан тинчлик йўлида 
фойдаланиш соҳасида Халқаро ҳамкорликни йўлга қўйиш 

---

21
мақсадида ташкил қилинган. Унга 150 га яқин мамлакатлар 
аъзо, қароргоҳи Венада жойлашган. Агентликнинг бош вази
-
фаси – ядро қуролини тарқатмаслик шартномасининг (1968 
й.) бажарилишини назорат қилиш ҳисобланади. Фаолияти
-
нинг асосий йўналишлари ядро энергетикаси соҳасидаги 
тадқиқот ишларини ташкил этиш ва мувофиқлаштириш, ра
-
диацион хавфсизлик муаммолари, атом энергиясидан тинч-
лик йўлида фойдаланиш соҳасида Агентликка аъзо мамла
-
катларга техник ёрдам кўрсатиш, атом энергиясидан тинчлик 
йўлида фойдаланишни назорат қилиш, атом хавф-хатарига 
боғлиқ бўлган фаолиятини қатъий тартибга солишдан ибо
-
рат.
Аудит – хўжалик фаолиятини текшириш, тафтиш ва 
таҳлил қилиш.
Аудитор (шахс, фирма) – корхона ва ташкилотлар
-
нинг молиявий-хўжалик фаолиятини текшириб берувчи, 
улар ишининг иқтисодий экспертизасини ўтказувчи (шахс, 
фирма). Аудитор тўла мустақилликка эга бўлиб, ҳеч ким
-
га қарам эмас, ўз ишини ҳар бир мамлакатда ёки Халқаро 
миқёсда қабул қилинган ҳисоб-китоб ва тафтиш (реви
-
зия) қоидаларига биноан олиб боради. Тафтиш натижалари 
бошқалар учун сир сақланиб, эълон қилинмайди.
Аудитор фирмалар – корхона, фирма, компаниялар 
молиявий-хўжалик фаолиятини текшириб берувчи, улар 
ҳисоботини экспертизадан ўтказувчи идора. Улар одатда ак
-
ционер жамият ёки кооператив шаклда фаолият кўрсатади ва 
тўлиқ мустақилликка эга бўлади. Аудитор фирмалар ўз иши
-
ни ҳар бир мамлакатда ёки Халқаро миқёсда қабул қилинган 
ҳисоб-китоб ва тафтиш қоидаларига биноан олиб боради.
Аукцион – алоҳида хусусиятларга эга бўлган товарларни 
сотиш учун муайян жойларда ташкил қилинган махсус ким 
ошди савдо муассасаси. Аукционда савдо товарларнинг нис-
батан чекланган рўйхати бўйича, оммавий сотувга қўйиш 
йўли билан ўтказилади. Аукцион эълон қилинган вақтда ва 
маълум даврда ўтказилади. Бунда товарларнинг бозорга ке
-

---

22
либ тушиш мавсуми ва ҳажми ҳисобга олинади. Аукцион 
савдосида намуна товарлар рўйхатда кўрсатилган тартибда 
савдога қўйилади, харидорлар орасида энг юқори нархни
таклиф қилган шахс товарни сотиб олади.
Аутрайт – оддий муддатли валюта битими бўлиб, битим 
тузувчи томонлар қатъий белгиланган муддатларда “Фор
-
вард” курси бўйича тўловларни кўзда тутади.
Аутсайдерлар –1) бозорда кам аҳамиятли ўринни эгал
-
ловчи фирма ва компаниялар; 2) Халқаро кемасозликда бо
-
зорда мунтазам конференциялар доирасида фаолият кўр
-
сатадиган кемасозлик корхоналари ва улар билан рақобат 
қилувчилар.