Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги мирзо улуғбек номидаги ўзбекистон миллий университети ҳ. П. Абулқосимов, М.Ҳ. Абулқосимов иқтисодиёт қисқача изоҳли луғат «noshirlik yog‘dusi»

Қийматнинг меҳнат назарияси тарафдорларининг 
қарашича, товарларни айирбошлаш уларнинг қиймати асо
-
сида амалга оширилади. Қийматнинг миқдори эса, ижтимо
-
ий зарурий меҳнат сарфлари билан, яъни ижтимоий зарурий 
иш вақти билан ўлчанади. Ижтимоий зарурий иш вақти иш
-
лаб чиқаришнинг мавжуд ижтимоий нормал шароитида ва 
шу жамиятда меҳнат маҳорати ва жадаллигининг ўртача да
-

---

434
ражасида бирон истеъмол қийматини тайёрлаш учун талаб 
қилинадиган иш вақтидир. Ижтимоий нормал (ёки типик) 
ишлаб чиқариш шароити муайян турдаги товарларнинг акса
-
рият қисми яратиладиган шароитдир. Бу назарияга кўра иж
-
тимоий зарур иш вақти ўзига хос ижтимоий меҳнат меъёри 
ролини ўйнайди. Бу меъёр бозорда аниқланади ва товар иш
-
лаб чиқарувчилар унга амал қилишлари зарур.
Қимматбаҳо қоғоз –1) муайян мулкий ҳуқуқни ифода
-
ловчи ҳужжат: акция, облигация, вексель ва бошқалар; 2) 
эгасига даромад келтирадиган, эгалик ҳуқуқи ёки заём кўри
-
нишидаги пул ҳужжати. Қимматбаҳо қоғозларга акция, обли
-
гация, давлат ғазна мажбуриятлари, омонат сертификатлари 
ва векселлар киради. Қимматбаҳо қоғозлар келтирадиган да
-
ромадига қараб ҳар хил нархларда сотилади.
Қимматбаҳо қоғозлар бозори – даромад келтирувчи 
қимматбаҳо қоғозлар – акция, облигация, вексель, чек, депо
-
зит, сертификатларнинг олди-сотди қилиниши. Қимматбаҳо 
қоғозлар бозори амалда фонд биржалари, аукционлар ва 
банклардан иборат бўлади. Бозорда ҳам сотувчилар, ҳам ха
-
ридорлар ўзаро муносабатда бўлади. Улар ўртасида маклер
-
лар-брокерлар (даллоллар) воситачилик қилади. Қимматбаҳо 
қоғозлар бозори миллий ва жаҳон бозорларидан иборат.
Қимматбаҳо қоғозларнинг иккиламчи бозори –
дастлабки кредитор ва заёмчилар бўлмаган шахслар ўртаси
-
даги қимматбаҳо қоғозлар муомаласи; иккиламчи савдо бан
-
клар ва махсус фирмалар томонидан қўллаб-қувватланади.