Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги мирзо улуғбек номидаги самарқанд давлат

КИРИШ

Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2003 йил 6 майда “Капитал қурилишда иқтисодий ислоҳотларни янада чуқурлаштиришнинг асосий йўналишлари тўғрисида”ги Фармони ва 2008 йил 29 апрелда “Лойиҳа- тадқиқот ташкилотлари фаолиятини янада такомиллаштириш чора- тадбирлари тўғрисида”ги Қарорининг ижросида олий ўқув юртларида ўқув режалар ва дастурлари тўлиқ қайта кўрилди. Лойиҳа-смета ишлари ва қурилиш материаллари-буюм (конструкция)ларининг ривожланган бозорини шакллантириш, ишлаб чиқиладиган лойиҳалар ва лойиҳа-тадқиқот ишлар сифатини жиддий ошириш, лойиҳалаш ишларида амалдаги стандартларга қатъий мувофиқ келишини таъминлаш ва лойиҳалаш ишларини халқаро стандартлари, ва йўналишларига мувофиқ тарзда замонавий фикрлайдиган малакали мутахассислар тайёрлашга алоҳида эътибор берилди [13,14,15].
ҚМҚ 2.01.03-96 га кўра, республикамизнинг 361 та аҳоли яшайдиган пунктидан 345 таси зилзила хавфи бўлган-сейсмик фаоллиги 7, 8, 9 ва ундан ортиқ балли минтақаларда жойлашган [1,2]. Бунда, амалдаги қурилиш меъёр- қоидалари (ҚМҚ, ШНҚ) ва давлат соҳа стандартлари (лойиҳа ва ишчи ҳужжатлар-архитектура ва қурилиш ишчи чизмаларини бажариш тартиблари)га курс лойиҳа ва битирув-диплом ишларининг қатъий мувофиқ келишини таъминлаш орқали зилзилабардош конструктив хавфсиз лойиҳавий ечимларни танлашга қаратилган билимларни жиддий ошириш – мамлакатимиз тараққиётида муҳим ўрин эгаллайди [13,14,15].
ҚМҚ 2.01.03-96 “Зилзилавий ҳудудларда қурилиш” [1,2]ни жорий этилиши тадқиқотчи ва лойиҳачилардан 1997 йилгача қурилган бино ва иншоотлар, уларнинг пойдеворлари ва асослари зилзилабардошлиги таъминланганми? Амалдаги меъёрий ҳужжат талабига жавоб берадими? - деган саволга жавоб бериш керак бўлмоқда??? Бу саволларга жавоб берадиган, аниқ мақсадли лойиҳалашга қаратилган ишланмалар жуда кам учрайди.
Нашр этилган адабиётларда, аксарият ҳолларда, берилган мисоллар, конструктив нуқтаи назаридан узвий боғланмаган, алоҳида элемент сифатида қаралганлиги ўқув жараёнга ҳамда курс ва диплом лойиҳа ишларини бажарилишига ўзининг салбий таъсирини кўрсатмоқда. Бундай шароитда, талабалар томонидан “Қурилиш материаллари ва буюмлари”, “Қурилиш

•