Олий ва ўрта махсус таълим

Педагогик тадқиқотнинг турлари қуйидагича:

1. 
   Фундаментал тадқиқотлар – педагогик жараённинг ишларидир. Улар илмий билимларни кенгайтиришга йўналтирилган қонуниятларини, умумназарий концепцияларини ҳамда уларнинг методологиясини очиш ва ишлаб чиқишга қаратилган тадқиқот бўлиб, илмий изланишнинг йўлини кўрсатади, амалий тадқиқотларга асос яратади.
   
2. 
   Амалий тадқиқотлар - таълим ва тарбия мазмуни ва технологиялари билан боғлиқ айрим назарий ва амалий муаммоларни ҳал қилиш билан шуғулланади Амалий тадқиқотларнинг предмети чекланган бўлиб, улар аниқ натижалар олишга йўналтирилган. Амалий тадқиқотлар кўп ҳолларда фундаментал тадқиқотларни давом эттириши ёки улардан олдин келиши мумкин. Улар фан ва амалиётни боғловчи оралиқ бўғин вазифасини бажаради. Турли ишланмалар – бевосита амалиётга хизмат қилиб, ўқитиш ва тарбиялашга оид аниқ кўрсатмалар беради.
   

Булардан ташқари тадқиқотнинг қуйидагича оралиқ турлари мавжуд: фундаментал-амалий (ФА), фундаментал ишланмалар(ФИ), амалий ишланмалар(АИ) ва буларнинг комбинациялари бўлиши мумкин. Тадқиқот турининг асосий қуйидагича 4 тавсифи мавжуд: тадқиқот вазифаси; тадқиқот натижалари; фойдаланувчининг манзили; нашр тури.
Булар қуйидаги жадвалда келтирилган.

Тадқиқот тури	Тадқиқот вазифаси	Тадқиқ от натижа си	Фойдалан увчи манзили	Нашр тури
Фундаме нтал	Ривожлан тир-иш, илмий концепци яни назарий ишлаб чиқиш	Ғоя, фараз, йўнали ш, қонун, анъ- ана, концеп -ция, қонуни -ят, дидакт ик систем	Илмий ходимлар, педагогик а кафедраси ўқитувчил ари, методистл ар	Мақола,и лмий ҳисобот, диссертац ия, монограф ия

32

		а
Амалий	Ривожлан - тириш, методик тавсиялар ни ишлаб чиқиш	Атамал ар, методи к сис- тема, шарт- лар, талаб- лар, мезон- лар, қоида, таклиф , метод		Ўқитувчи лар, мактабдан ташқари муассаса ходимлар и	Мақола, илмий ҳисобот, диссертац ия, дидактик ёки методик қўлланма
Ишланма лар	Ривожлан - тириш, аниқ кўрсатма- ларни ишлаб чиқиш	Алгори тм, восита, қоида, таклиф , усул, методи к ишлан ма		Ўқитувчи лар, ўқувчилар , мактабни бошқарув ини бажарувч и ходимлар	Дарсликл ар, ўқув қўлланма, масалалар тўплами
4. Ўқитиш жараёнида ўқувчиларни тарбиялашнинг умумий принциплари ва методлари.			4. Ўқув предметини тарбиявий масалаларини ҳал қилиш имкониятлари: а) диалектик-материалистик дунёқа- рашни шакллантириш; б) илмий-атеистик тарбиялаш; в) ғоявий-сиёсий тарбиялаш; г) экологик тарбия ва бошқ.
5. Ўқувчиларга политехник таълим бериш ва касбга йўналтириш(амалга оширишнинг умумий принципларини ва мазмунини, вазифаларини ишлаб чиқиш)			5. Аниқ ўқув предметини ўқитиш жараёнида политехник таълимни амалга ошириш йўллари ва воситалари.
6. Ўқув машғулотларининг шакллари,			6. Аниқ ўқув предмети бўйича ўқув машғулотларининг ўзига хос шакл-

33

уларнинг дидактик функциялари ва ўзаро боғлиқлиги.	лари, уларни ўтказиш методикасини ишлаб чиқиш,Ҳар бир машғулотнинг дидактик имконятлари ва вазифаларини аниқлаш.
7. Ўқитиш жараёнида ўқувчиларнинг фикрлашини, билиш қобилиятини ва қизиқишларини ривожлантиришнинг умумий принциплари.	7. Аниқ ўқув предметини ўрганишда , унинг хусусиятидан келиб чиқиб фикрлашни ривожлантириш, билиш фаолиятини ва мустақиллигини шакллантириш .
8.Ўқув дастурлари, дарсликлар ва ўқув-методик мажмуаларни яратишнинг умумий принциплари.	8. Аниқ ўқув предмети бўйича дасту- рий-методик хужжатларни ҳамда дарсликларни ва ўқув-методик мажмуаларни ишлаб чиқиш.