|
An’anaviy ta’lim- An'anaviy ta'lim tizimining paradigmasi: - talaba ta'sir ob'ekti, o'qituvchi esa boshqaruv organlari ko'rsatmalarining ijrochisi; - rolning o'zaro ta'siri pedagogik jarayonda amalga oshiriladi, bunda uning har bir ishtirokchisiga ma'lum funktsional vazifalar yuklanadi, undan chiqib ketish xatti-harakat va faoliyatning me'yoriy asoslarini buzish deb hisoblanadi; - talabalar faoliyatini boshqarishning to'g'ridan-to'g'ri (imperativ) va operativ uslubi ustunlik qiladi, bu monologik ta'sir, talabalarning tashabbuskorligi va ijodini bostirish bilan tavsiflanadi; - iqtidorli va erishish qiyin bo'lgan o'quvchilarni tashlab yuboradigan o'rtacha talaba uchun asosiy ko'rsatma.
Ushbu ta'lim turiga poydevor deyarli to'rt asr oldin Ya.A. Komenskiy ("Buyuk didaktika"). "An'anaviy ta'lim" atamasi, birinchi navbatda, XVII asrda shakllangan ta'limni sinf-dars tashkil etishni anglatadi. Ya.A tomonidan ishlab chiqilgan didaktik tamoyillar asosida. Komenskiy, va hanuzgacha dunyo maktablarida keng tarqalgan.
: An'anaviy ta'limning afzalliklari va kamchiliklari An'anaviy ta'limning shubhasiz ustunligi bu qisqa vaqt ichida katta hajmdagi ma'lumotlarni etkazish qobiliyatidir. Bunday mashg'ulotlar yordamida talabalar tayyorligini, uning haqiqatini isbotlash usullarini ko'rsatmasdan olishadi. Bundan tashqari, u bilimlarni o'zlashtirish va takrorlashni va ularni o'xshash vaziyatlarda qo'llashni o'z ichiga oladi. An'anaviy ta'limda: Talabalar ma'lumotni oshkor qilmasdan turib, uning haqiqatini isbotlash orqali egallaydilar
2. o‘quvchilarning matematik savodxonligini rivojlantirish uchun ularning bilim va ko‘nikmalariga quyidagi talablarni qo‘yish mumkin:
matematikaga oid ta’riflar, formulalar va boshqa faktlarni o‘quv va ma’lumotnomalardan qidirish va foydalanish;
turli hayotiy vaziyatlarda algebraga doir bilim, ko‘nikma va grafik malakalarini qo‘llash;
ma’lumotlarni to‘plash, tahlil qilish, qayta ishlash, sintez qilish;
matematik formuladan foydalanish, muayyan xususiy hollarni umumlashtirish asosida miqdorlar orasidagi bog‘liqlikni ifodalovchi formulalarini mustaqil ravishda tuzish; o‘zlashtirilgan algebraik almashtirishlarni va funksional grafik tasvir va tasavvurlarni tevarak-atrofdagi yoki boshqa fanlardagi tegishli ob’yektlarni ifodalash va tahlil qilishda qo‘llash;
o‘z nuqtai nazarini asoslay olish, uning muhokamasida ishtirok etish va mantiqiy jihatdan to‘g‘ri xulosa chiqarish;
matematik matn bilan ishlash (tahlil qilish va kerakli ma’lumotlarni chiqarib olish), o‘z fikrini matematik atamalar, timsollar va ramzlar yordamida aniq va to‘g‘ri yozish hamda og‘zaki va yozma izhor qila olish;
amaliy xarakterdagi hayotiy masalalarni yechish, zarur hollarda ularni yechishda kerakli ma’lumotnomalar va hisoblash vositalarini qo‘llay olish,
jadvallar, diagrammalar, grafik ko‘rinishdagi real raqamli ma’lumotlarni hamda statistik xarakterdagi ma’lumotlarni tahlil qilish;
amaliy xarakterdagi matematik muammolarini hal qilish vositasi sifatida zamonaviy axborot texnologiyalaridan foydalanish.
Ushbu talablarni bajarish doirasida talabalarning matn bilan ishlash ko‘nikmalarini rivojlantirish vositalariga quyidagi metod va texnalogiyalardan foydalanish yuqori samaralarni berishi mumkin:
“INSERT” METODI. Mazkur metod o‘quvchilarda yangi axborotlar tizimini qabul qilish va bilmlarni o‘zlashtirilishini yengillashtirish maqsadida qo‘llaniladi, shuningdek, bu metod o‘quvchilar uchun xotira mashqi vazifasini ham o‘taydi. ta’lim oluvchilar individual tarzda matn bilan tanishib chiqib, o‘z shaxsiy qarashlarini maxsus belgilar orqali ifodalaydilar. Matn bilan
ishlashda talabalar yoki qatnashchilarga maxsus belgilardan foydalanish tavsiya etiladi:
«BUMERANG» TEXNOLOGIYASI. Matn bilan ishlash Ushbu texnalogiyani qollash davomida ya’ni yani ba’zi bosqichlarida qo’llash mumkin bo’ladi. Har bir tinglovchiga tarqatma material tarqatiladi. Ulardan insert texnikasi asosida matn bilan tanishib chiqish so‘raladi. 1,2,3,4,5 raqamlari bilan tartiblangan matnlarni trener tinglovchilar sonini inobatga olingan holda bir oliy ta’lim muassasasidan kelgan tinglovchilar, bir o‘quv fanidan dars beruvchilar, guruh jurnalidagi tartib yoki tasodifiy tarqatishi mumkin bo’ladi. Ushbu texnologiya talabalarni dars jarayonida, darsdan tashqarida turli adabiyotlar, matnlar bilan ishlash, o‘rganilgan materialni yodida saqlab qolish, so‘zlab bera olish, fikrini erkin holda bayon eta olish hamda bir dars davomida barcha o‘quvchi-talablarni baholay olishga qaratilgan.
Do'stlaringiz bilan baham: |
