Олий таълим тизими педагог ва раҳбар кадрларини қайта тайёрлаш ва уларнинг малакасини оширишни

Бундан шу нарса келиб чиқадики, муаммони ечиш услубияти 
қуйидагиларга имкон бериши керак: 
1.
муаммони ечишнинг умумий жараѐнини функционал ташкиллаштирувчи 
тизимни белгилаш; 
2.
муаммони ечиш учун зарур бўлган тузилмага эга тизим параметрларини 
аниқлаш; 
3.
муаммони ечиш жараѐнининг муқобил “чиқишларини” итерация қилишга 
ѐрдам берадиган тизим моделини ва унинг имкониятларини изоҳлаш. 
Ишни бажариш учун намуна 
Ижтимоий соҳадаги тизимли тахлилда кўп ҳолларда учрайдиган 
камчилик 
– 
бу 
мазкур 
соҳадаги 
тизимларнинг 
кучсиз 
тузилмалаштирилганлиги. Кучсиз тузилмалаштирилган муаммода муҳим 
бўлган ўзига хослик мавжуд: унинг ягона ечими, ҳар хил тартибдаги 
баҳолаш тизимлари
асосида қурилишидадир. 
Тузилмани тўлиқ тузилмалаштирилмаган муаммога киритиш 
учун ҳеч бўлмаганда, қуйидаги асосий талабларни бажариш керак: 
1.
Муаммони ечиш жараѐни оқим (кетма-кетлиги ѐки тузилмаси, 
жараѐни) диаграммаларини ечимларининг қатъий нуқтасини кўрсатиш 
ѐрдамида тасвирланиши керак. 
2.
Қатъий ечимларни топиш жараѐни босқичлари қисмларигача 
изоҳланиши мумкин. 
3.
Асосий муқобиллар ва уларни ишлаб чиқиш усуллари намойиш қилина 
олиниши керак. 
4.
Ҳар бир муқобил учун қилинган тахминлар аниқланган бўлиши керак. 
5.
Ҳар бир муқобил тўғрисида фикрни олиб чиқишга кўмаклашувчи 
мезон тўлиқ аниқланган бўлиши керак. 
6.
Маълумотларни майда қисмларигача намойиш қилиш, маълумотлар ва 
жараѐнлар ўртасидаги ўзаро муносабатлар ѐрдамида маълумотлар 
баҳоланганлиги ҳар қандай ечимнинг қисми бўлиши керак. 
7.
Қабул қилинмаган ечимларни чиқариб ташланганлик сабабларини 
тушунтириб бериш учун керак бўлган муҳим муқобил ечимлар ва 
далиллар намойиш қилиниши керак.
Таъкидлаш керакки, бу талаблар мухимлиги, ифодалашнинг аниқлиги 
ѐки тўлиқлиги ва объективлиги даражаси бўйича бир-бири билан тенг эмас. 

---

Ҳар бир талаб мустақил қимматга эга. 
Муаммони ѐзма равишда изоҳ қилиш ва унинг ечимлари сўзларни 
янада тўғри қўллашга олиб келиши мумкин. 
Тадқиқот жараѐнларини ҳужжатлаштириш ва унинг натижалари 
тўғрисида ҳисобот тайѐрлаш муаммода тузилмани кучайтириб айрим 
ҳолларда ижобий таъсир кўрсатади. Бироқ ҳамма ечимлар ҳам ѐзма шаклга 
эга эмас ва фақат нисбатан кўп бўлмаган кўп қамровли ечимлар формал 
равишда ҳужжатлаштирилган бўлиши мумкин. 
Ёзма ҳужжатларга хос бўлган камчиликлар – булар кўп сўзлилик, 
сўзлардан семантик тарзда фойдаланиш, таклифлар тузилмасининг 
мўртлилиги ва тасаввурнинг тўлиқ эмаслиги.