Олий таълим муассасаларининг ўзбек тили ва адабиёти бакалавриат йўналиши таълим дастурида талабаларга миллий қадриятларимиздан бўлган ўзбек шевалари тўғрисида илмий-амалий билимларни бериш кўзда тутилган

 
Ўзбек адабий тилидагидек ўзбек шеваларида қўшма отлар турли сўз 
туркумларидан ясалади. От билан отдан: 
өшъбурдə || угра ош ; өшпъчөқ
|| 
гўшт қиймалайдиган ёйсимон болтача; 
кампировуз
|| омбур, 
ъйнəбəн
|| 
тоғнағич: сифат билан отдан: 
олашақшақ||
зағизғон; 
қоракорпа
|| беда; сон 
билан отдан: 
мънгбөш
ъ || шувоқ, 
ъккъқəт 
|| хомиладор, 
чөрпөя
(тожик. 
чаҳор “тўрт”, пой – “оёқ”- а ясовчи аффикс чаҳорпоя – чорпоя) – хонтахта; 
феъл билан отдан: 
cəвəчўп
|| cавагич, феъл+феълдан: 
өлъпсөтəр
|| чайқовчи 
каби.
Ўзбек адабий тилидагидек, ўзбек шеваларида композицион усулда 
ясалган қўшма сифатлар анчагина. Масалан, 
чумчуқйурəк
|| қўрқоқ, 
бўйнъйорбермəс
|| ишёқмас, латта кесмас; 
пəндəвəқъ
|| лапашанг каби.
Шеваларда белгилаш олмошига қўшилиб келадиган сўзлар фарқлидир: 
Бух. Нав. в. ш. 
ҳəр туллъ
(ҳар хил 
), ҳəр дəпə
(ҳар доим), 
ҳəр зəйл
(ҳар 
замон), 
ҳəр пəллə
(ҳар вақт), Гурлан: 
ҳəр тулли
, Қашқадарё: 
ҳəр дəпə
; 
Хоразм: 
ҳар гун
; Қашқадарё: 
ҳар кун, 
Андижон: 
ҳар ёхтан
каби.
Ўзбек шеваларида от феъл типдаги қўшма феъллар адабий тилдагидек 
кўп учрайди ва шеваларда содда феъл тарзида қўлланилади
: умътлəннъ || 
умитланди || умид қилди; узөтъвөрдъ || узатиб юборди; у укасини 
жонəтъвөрдъ || у укасини жўнатиб юборди
Қўшма феълларнинг феъл-феъл типидаги формалари шеваларда ҳам 
кенг тарқалган: Фарғона тип шеваларда 
айторинг
|| айта бериб, Жиззах: 
беровринг, ишлатовургин, айтовирсан
|| бериб юборинг, ишлатиб урган, 
айта берсам; Тошкент