Олий таълим муассасаларининг ўзбек тили ва адабиёти бакалавриат йўналиши таълим дастурида талабаларга миллий қадриятларимиздан бўлган ўзбек шевалари тўғрисида илмий-амалий билимларни бериш кўзда тутилган

Халқаро транцкрипция
. Лотин алфавити асосида тузилган 
тилшуносликда кенг қўлланиладиган транскрипция.
2. Миллий транскрипция
. Ҳар бир миллий тилнинг амалдаги ёзув 
тизимига асосланган транскрипция. Бу транскрипцияда ҳар бир тилнинг 
шевалари ёзиб олинади. Ўзбек шеваларини ёзиб олишда кўпинча, 
профессор В. В. Решетов томонидан ишлаб чиқилган рус алифбоси 
асосидаги ўзбек графикасига асосланган транскрипциядан фойдаланилади. 
Баъзан тадқиқотчилар шеваларни ёзиб олишда ўзлари бошқа транскрипцион 
белгиларни ҳам қўллайдилар.
Транскрипция транслитерациядан фарқ қилади. 
Транслитерация 
бирор тилдаги матн ёки ёзма ёдгорликларнинг ёзув ҳарфларини бошқа бир 
ёзув ҳарфлари билан алмаштириб ифодалаш, яъни янги ёзувга кўчиришдир. 

---

17 
Транскрипция ёзма ёдгорликларда фонеманинг талаффуз меъёрини 
белгилашда, тил тарихини ўрганишда ҳам қўлланилади.
Ҳар бир жорий ёзувдаги ҳарфлар транскрипция учун етарли бўлмайди. 
Шунинг учун бошқа ёзувдаги ҳарфлардан олинади. Баъзи диакретик 
белгилардан ҳам фойдаланилади. Бу ўринда ҳар бир диалектолог ўзи 
танлаш имкониятига кўра танлаган транскрипция асосида шеваларни ёзиб 
олади.
Ушбу дарсликда қўлланилган анъанавий ўзбек транскрипцияси
.
Унли товушларни ифодалаш учун фойдаланилган транскрипцион 
белгилар:
а
- умумтуркий орқа қатор, қуйи - кенг, лабланмаган, сингармонизмни 
сақлаган барча ўзбек шеваларига хос унли, дж-ловчи шеваларда: 
бала, 
анҳар, арғымчақ. 
ə 
- олд қатор, қуйи- кенг, лабланмаган унли товуш, ўзбек шеваларининг 
кўпчилигида мавжуд: 
əлмə, əнжъл, əнчə, бəҳɔр. 
Бу унли туркий 
тилларнинг деярли барчасида қўлланилади.
ɔ
- орқа қатор, қуйи- кенг, қисман лабланган унли товуш, бу товуш о-
ловчи ўзбек шеваларида кенг тарқалган: Тош., Нав. в. ш.