Олий таълим йўналишлари ва мутахассисликларининг давлат таълим стандартлари асосида фанлар бўйича ўқув дастурларини ишлаб чиқиш ва татбиқ этиш Тартибига

8-Maruza.

SAPFIR tipidagi portlashdan himoyalangan o'lchash o'zgartgichlari.

Reja:

1. 
   SAPFIR - 22 - Yex -M turidagi portlashdan himoyalangan o'lchash o'zgartgichlari.
   
2. 
   Sapfir -22-Ex - M o'zgartgichlar uchun elektron o'zgartgich.
   
3. 
   BPS - 90 karkasli bloklar.
   

SAPFIR - 22 - Yex - M turidagi portlashdan himoyalangan o'lchash o'zgartgichlari texnologik jarayonlarni avtomatik kontrol, rostlash va boshqarish sistemalarida ishlatilib, o'lchanadigan kattaliklar (ortiqcha va absolyut bosim, siyraklanish, neytral va agressiv muhitlar bosimlar farqi) qiymatini distansion uzatishning unifirsirlangan chiqish signalga (tokga) uzluksiz o'zgartirish uchun mo'ljallangan.

Bosimlar farqini o'zgartgichlar suyuqlik sathi, suyuqlik va gazlarni sarfini unifirsirlangan elektrik signalga aylantiradi.

O'zgartgichlar o'lchash bloki va elektron qurilmadan tuzilgan. Har xil kattaliklar o'zgartgichlar unifirsirlangan elektron qurilmaga ega bo'ladi. O'lchanayotgan kattalik o'lchash blokini kamerasiga beriladi va sezgir element deformatsiyasiga chiziqli o'zgartirilib, o'lchash blokida joylashtirilgan tenzorezistor va tenzoo'zgartgichlarni elektrik qarshiligini o'zgarishiga aylantiriladi.

Tenzoo'zgartgichni sezgir elementi yupqa kremniy tenzorezistorli monokristal sapfirli plastinadan iborat bo'lib, tenzoo'zgartgichni metall membranasi bilan uzviy bog'langan.

Sapfir -22-Ex - M o'lchash o'zgartgichlarini ishlash prinsipi va sxemalarini bilan tanishamiz:

Sapfir -22-EX - M - DI 2150,2160, 2170 va sapfir - 22-EX - M-DIV. 2350 modelli o'zgartgichlarni sxemasi (2.20 rasm)da ko'rsatilgan.


26-rasm. Sapfir -22-Ex - M - DI 2150,2160, 2170 ni prinsipial sxemasi.

Membranali tenzoo'zgartgich 3 asos 9 ichiga joylashtirilgan. Tenzoo'zgartgichning ichki qobig'i 4 kremniy organik suyuqlik bilan to'ldirilgan va metall sapfirlangan membrana 6 bilan o'lchanayotgan muhitdan ajratilgan. 10 qobig' muhit atmosferasi bilan bog'langan. O'lchanayotgan kattalik prokladka 8 bilan mustahkamlangan 5 flaletsni 7 kamerasiga beriladi. O'lchanayotgan bosim membrana 6 ga ta'sir etib, suyuqlik orqali tenzoo'zgartgich membranasiga ta'sir etadi va uni egilishiga, hamda tenzorezistor qarshiligini o'zgarishga olib keladi, elektrik signal tenzoo'zgartgich o'lchash blokidan elektronqurilma 1 ga uzatiladi.

Sapfir - 22-Ex - M -DIV. 2351 modeli, Sapfir -22-Ex -M -DI 2151, 2161, 2171 modelli o'zgartgichlarni sxemasi 2 rasmda ko'rsatilgan.

27- rasm. Sapfir -22-Ex - M-DIV ni prinsipial sxemasi.
Korpus 6 ichida membranali tenzoo'zgartgich 4 o'rnatilgan. O'lchanayotgan bosim 5 kameraga beriladi va tenzorezistor qarshiligini o'zgarib tenzoo'zgartgich membranasiga ta'sir qilib uni egadi. Bo'shlig' 3 muhit atmosferasi bilan bog'langan.

Elektrik signal tenzoo'zgartgich o'lchash blokidan elektron qurilmaga beriladi.

Sapfir -22-Ex - M-DA 2030, 2040 modellarini sxemasi 22 rasmda ko'rsatilgan.


28.- rasm. Sapfir -22-Ex - M-DA ni sxemasi.
Membrana - richagli tenzoo'zgartgich 4 asos 9 ichiga joylashtirilgan va o'lchanayotgan muhitdan metall gofrirlangan membrana 8 orqali ajratilgan.

8,14 membranalar va 11 qopqoq tashqi tomondan 9 asosga qotirilgan va o'zaro shtok 6 orqali bog'langan va tayanch 13 yordamida tenzoo'zgartgich 5 richagni oxiri bilan bog'langan.

O'lchanayotgan bosim 7 kameraga beriladi. Bo'shliq 12 vakuumlangan va yopilgan bo'shliq 15 ham yopiq. Flans 10-3 prakladka yordamida mahkamlangan. O'lchanayotgan bosim membrana 8 ni egilishiga, tenzoo'zgartgich 4 ni bukilishiga va tenzorezistorni qarshiligini o'zgarishiga olib keladi. Elektrik signal tenzoo'zgartgich o'lchash blokidan elektron qurilma 1 ga beriladi.