Олий таълим йўналишлари ва мутахассисликларининг давлат таълим стандартлари асосида фанлар бўйича ўқув дастурларини ишлаб чиқиш ва татбиқ этиш Тартибига

Elektro - pnevmatik va pnevmoelektrik o'zgartgichlar.

Avtomatik nazorat, sozlash va boshqarishning kombinatsiyalangan elektr - pnevmatik sistemalarini yaratishda elektr va pnevmatik chiqish signallariga ega bo'lgan asboblar qo'llaniladi. O'lchash sistemasining elektr va pnevmatik shahobchalarini moslashtirish uchun elektro pnevmatik va pnevmo - elektrik o'zgartgichlar ishlab chiqariladi.

Elektro-pnevmatik o'zgartgich 0-5 mA o'zgarmas tokning uzluksiz elektr signalini unifikatsiyalangan 20-100kPa miqdoridagi pnevmatik signalga o'zgarishga mo'ljallangan. EPP turidagi elektro - pnevmatik o'zgartgichning prinsipial sxemasi 18 rasmda tasvirlangan. O'zgartgich ishi kuch - kompensatsion prinsipga asoslangan.

24- rasm. Elektro - pnevmatik o'zgartgichning prinsipial sxemasi.

O'zgartgichdan nazorat va rostlash sistemalarida elektr analog asboblar bilan pnevmatik asboblar hamda sistemalar orasida bog'lanish o'rnatishda foydalanildi. Asbob elektr - mexanik o'zgartgich va pnevmatik kuchaytirgichdan iborat.

Elektrik kirish signali. (J q 0-5mA) elektro magnit 5 ning g'altaklari 6 ga beriladi. Bunda magnit o'tkazgichda yakor 4 ning siljishiga olib keladigan magnit oqimi paydo bo'ladi. Yakordagi kuch tok miqdoriga to'g'ri proporsionaldir. Shu kuch ta'sirida richag 2 ning siljishi soplo 1 liniyasida bosim o'zgarishiga olib keladi. Bu bosim pnevmatik kuchaytirgich 7 bilan kuchaytiriladi va pnevmoliniyalar bo'ylab o'zgartgich chiqishiga va teskari aloqa sil'foni z ga beriladi. Chiqish bosimi ta'sirida sil'fonda paydo bo'ladigan kuch yakorda kirish signalidan hosil bo'lgan kuch bilan kuch richag orqali muvozanatlashtiriladi. Aniqlik klassi 0,5 ; 1.0.

Pnevmo-elektr o'zgartgich 20-100kPA miqdoridagi uzluksiz pnevmatik signalni 0-5 mA o'zgarmas tokning unifikatsiyalangan elektr signaliga o'zgartirish uchun mo'ljallangan.

25-rasm. Pnevmo-elektrik o'zgartgichning prinsipial sxemasi.

To'g'ri ta'sirli pnevmo-elektr o'zgartgich (2.19.rasm) pnevmatik kirish signalni qabul qiluvchi o'lchash bloki 1 dan va differensial transfarmatorda uzatuvchi o'zgartgichdan tashkil topgan. Bosim ta'sirida sil'fon 2 ning qo'zg'aluvchan tubi va u bilan bog'langan, birlamchi 3 va ikkilamchi 5 cho'lg'amga ega bo'lgan o'zak 4 siljiydi. Aks ta'sir etuvchi kuch prujina 6 yordamida yaratiladi. O'zakning maksimal siljishi tufayli paydo bo'ladigan asosiy xatolik dan oshmaydi.

Nazorat savollari:

1. 
   Unifitsirlangan o’zgartgich turlarini tushuntiring.
   
2. 
   Elektropnevmatik, pnevmoelektrik o’zgartgichlarning bir - biridan farqini ayting.
   
3. 
   Unifitsirlangan elektrokuch - o'zgartgich vazifasi nimadan iborat.
   
4. 
   Unifirsirlangan kuch-chastotali o'zgartgich vazifasi nimadan iborat.