Oldi-sotdi shartnomasi tushunchasi

Oldi-sotdi shartnomasi tushunchasi.

Oldi-sotdi (huquqda) — fukarolik huquqiy munosabatlarida keng tarqalgan shartnoma. Uning asosiy vazifasi tovar-pul almashinuvini amalga oshirishdir. Oldi-sotdi shartnomasiga muvofiq, 1 taraf—sotuvchi 2taraf—sotib oluvchiga tovarni mulk qilib topshirish majburiyatini oladi, 2taraf (sotib oluvchi) esa tovarni qabul qilish va uning haqini toʻlash majburiyatini oladi.
Oldi-sotdi shartnomasi kadim zamonlardan kishilar oʻrtasida keng qoʻllaniladigan shartnomalar sirasiga kiradi. U taraflarning maxsus (ogʻzaki yoki yozma) kelishuvi asosida amalga oshiriladi. Tovar bu shartnomaning predmeti hisoblanadi. Tovar-ashyolar. koʻchar va koʻchmas mol-mulk, qimmatlp qogʻozlar, mulkiy huquqlar hamda pul shartnoma predmeti boʻladi.
Fuqarolar, yuridik shaxslar va davlat shartnoma subʼyektlari hisoblanadi. Oldi-sotdi shartnomasining asosiy shartlarp: taraflar, predmet, baho, taraflarning huquq va majburiyatlari, shartnoma shartlarini buzganlik uchun taraflarning javobgarligidir. Oldi-sotdi shartnomasining chakana Oldi-sotdi mahsulot yetkazib berish, kontraktatsiya ( Kontraktatsiya shartnomasi), energiya taʼminoti, koʻchmas mulkni sotish kabi turlari mavjud.
Koʻpgina davlatlarda Oldi-sotdi fuqarolik kodeksi va boshqa qonun hujjatlari talablari asosida amalga oshiriladi. Ichki, shuningdek, xalqaro bozorda ham turli tovarlar oldi-sotdisiga oid operatsiyalarni mukammal tartibga soluvchn maxsus savdo (tijorat) kodekslari mavjud.
Oʻzbekiston Respublikasi FK da Oldi-sotdi shartnomasining turli jihatlari va uning shartnoma taraflarining huquqlari, majburiyatlari va javobgarligini aniq koʻrsatgan holda amalga oshirilishiga oid qonun talablari katʼiy belgilangan. Xorijiy yuridik va jismoniy shaxslar, shuningdek, chet el davlatlari ishtirokida amalga oshiriladigan oldi-sotdi operatsiyalari OʻzRning chet el investitsiyalari toʻgʻrisidagi qonunchiligi, OʻzRning xorijiy davlatlar va xalqaro tashkilotlar bilan tuzgan ikki tomonlama va koʻp tomonlama bitimlari bilan tartibga solinadi
Agar qonunda qimmatli qog‘ozlar va valyuta qimmatliklarining oldi-sotdisiga doir maxsus qoidalar belgilangan bo‘lmasa, ularni olish-sotishga nisbatan Fuqarolik kodeksida nazarda tutilgan qoidalar qo‘llanadi..
Fuqarolik Kodeksda yoki boshqa qonunda nazarda tutilgan hollarda ayrim turdagi tovarlarni olish-sotishning o‘ziga xos jihatlari qonunchilik bilan