O’lchov transformatorlarining vazifasi, tuzilishi va ishlash printsipi. 23-variant

 
 Tok transformatorlarining tuzilishi 
35 kV li ichki kurilmalar uchun tok transformatorlari quyma epoksid izolyasiyaga 
ega. 
Birlamchi chulg‘am turiga ko‘ra g‘altakli (3 kV va undan kichik kuchlanishlar 
uchun), bir o‘ramli (62-rasm) va ko‘p o‘ramli transformatorlar bo‘ladi. 

---

Bir o‘ramli transformatorlar 600 A va undan yuqori birlamchi tokka mo‘ljallab 
tayyorlanadi; kichik toklarda birlamchi chulg‘amining magnit yurutuvchi kuchi 
1
1
w
I
talab etilaigan klass aniqligida ishlash uchun etarli bo‘lmaydi.
600 A dan kichik toklarda TPL tipidagi ko‘p o‘ramli transforlar qo‘llanilib, ularning 
birlamchi chulg‘ami soni kerakli magnit yurituvchi kuchga qarab, aniklanadigan bir 
necha o‘ramlardan iborat.
Katta nominal birlamchi toklar uchun birlamchi chulg‘am vazifasini transformator 
ichidan o‘tuvchi shina bajaradigan tok 
transformatorlari 
qo‘llaniladi. 
Bu 
transformatorlar magnit o‘tkazgich bilan 
ikkilamchi chulg‘amlari ustiga quyilgan 
xalqasimon epoksidli blokdan iborat. Tok 
o‘tkazuvchi shina birlamchi chulg‘am 
xisoblanadi. 
Izolyasiyalovchi 
blokka 
ekranlovchi silumin xalka quyilgan bo‘lib, 
prujina yordamida shinaga elektr jihatdan 
ulangan. 
Bunday 
tok 
transformatorlariningelektrodinamik 
turg‘unligi 
shina 
konstruksiyasining 
chidamliligi bilan aniqlanadi. 
Nominal toki 2000—5000 A bo‘lgan 10 
kV li kurilmalarda o‘tuvchi shinali tok 
transformatorlari TPSHL qo‘llaniladi. 
Tashqi kurilmalar uchun TFN tipidagi qog‘oz - moy izolyasiyali, chinni korpusda 
tayanch tipidagi tok transformatorlari ishlab chiqariladi. Moy bilan to‘ldirilgan ichi 
bo‘sh chinni izolyatorlarda transformatorning magnit o‘tkazgichi bilan chulg‘amlari 
joylashtirilgan.
TFN transformatorlari 0,5 klass chulg‘amli bitta magnit o‘tkazgich rele muhofazasi 
uchun mo‘ljallangan chulg‘amli ikki uchta magnit o‘tkazgichga ega. Kuchlanish 
qancha yuqori bo‘lsa, birlamchi chulg‘amni izolyasiyalash shuncha qiyin, shuning 
62- rasm. TPOL-10 tok transformatori: a 
- 
chulg‘amli magnit o‘tkazgichlarning 
joylashuvi; b 
–
tuzilishi; 1 
–
magnit 
o‘tkazgich; 2 –
ikkilamchi 
chulg‘am; 3 –
mahkamlovi halka; 4 
–
birlamchi 
chulg‘am sterjeni.

---

uchun 330 kV va undan yuqori kuchlanishlarga kaskad tipidagi tok transformatorlari 
ishlab chiqariladi. Transformatsiyaying ikki kaskadining bo‘lishi (chulg‘amli ikkita 
o‘zaklar) har bir pog‘ona chulg‘amlarining izolyasiyasini to‘la kuchlanishga 
hisoblamay, balki uning yarmiga teng qilib tayyorlash imkonini beradi. 
Transformatorning har bir pog‘onasi mustaqil konstruksiyaga ega. YUqori 
pog‘onaning birlamchi chulg‘ami transformatsiya koeffitsientini o‘zgartirish uchun 
ikki seksiyadan iborat. Ikkilamchi chulg‘amlar to‘rtta: ulardan biri 0,5 klassdagi 
o‘lchashlar uchun qolgan uchtasi rele muhofazasi uchun. 
Qo‘sh 
transformatsiya 
tok 
transformatorlarining 
konstruksiyasini 
murakkablashtirib, xatosini oshiradi. 
35 kV va undan yuqori kuchlanishli kurilmalarda bakli Uzgichlar yoki kuch 
transformatorlarining o‘tuvchi vtulkalariga joylashadigan tok transformatorlari keng 
qo‘llaniladi. Bunday transformatorlarning birlamchi chulg‘ami bo‘lib vtulka sterjeni 
hisoblanadi. Uncha katta bo‘lmagan birlamchi toklarda tok transformatorlarining 
aniqlik klassi 3 yoki 10 bo‘ladi. 1000—2000 A li birlamchi toklarda 0,5 klassida 
ishlash ham mumkin. 
Tok transformatorlarining ikkilamchi chulg‘ami birlamchi hisoblangan tokka 
muvofiq transformatsiya koeffitsientini o‘zgartirish imkonini beruvchi otpaykaga 
ega.